Kruis van Sint Brigida
.JPG)
Een kruis van Sint Brigida (Iers: Cros Bríde, Crosóg Bríde of Bogha Bríde) is een klein kruis, doorgaans geweven van rus. Meestal bestaat het kruis uit vier armen, gebonden aan het uiteinde, en een vierkant in het midden. In het verleden waren er ook driearmige kruizen in gebruik.[1][2]
De kruizen van Sint Brigida worden geassocieerd met Sint Brigida, een van de patroonheiligen van Ierland. De kruizen worden traditioneel gemaakt op de feestdag van Sint Brigida, 1 februari. Dit was oorspronkelijk een voorchristelijke feestdag genaamd Imbolc dat het begin van de lente markeerde. Het was gebruikelijk om een kruis boven de buitendeur te plaatsen om daarmee het huis te beschermen tegen allerlei vormen van onheil.[3][4]
Keltische oorsprong[bewerken | brontekst bewerken]
Het bestaan van de Sint Brigidakruizen is naar alle waarschijnlijkheid ouder dan het christendom. De godin Brigit behoorde tot het mythische volk Tuatha Dé Danann. Haar feestdag was op de dag van Imbolc. Het hedendaagse maken van de kruizen van rus is zeer waarschijnlijk een nazaat van een voorchristelijke traditie waarvan de betekenis tot in de twintigste eeuw op het platteland bekend was. Een van de tradities is dat het kruis een woning zou beschermen tegen brand maar dit is in tegenspraak met de christelijke traditie van Sint Brigida. Het is waarschijnlijk een overblijfsel van de voorchristelijke spirituele traditie omtrent haar feestdag en een vuurcultus.[5][6]
Christelijk gebruik[bewerken | brontekst bewerken]
In het christendom zijn Sint Brigida en het kruis verbonden door een verhaal waarbij zij een kruis aan het maken was aan het doodsbed van of haar vader, of een niet-christelijke lokale heerser. Na het horen van de betekenis van het kruis, vroeg hij om gedoopt te worden.[3]
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- (en) The Houlihan family of Redhills in Kildare make traditional St Brigid’s Crosses with reeds from the local bog. (1963)
- (en) How to make a Saint Brigid’s Cross and the traditions that accompany them. (1995)
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Brigid's cross op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ (en) Ó Duinn, Seán (2005). The Rites of Brigid. Columba Press, Blackrock, pp. 121/122. ISBN 1-85607-483-8.
- ↑ (en) Evans, Emyr Estyn (1988). Irish Folk Ways. Routledge, Londen, pp. 269. ISBN 0 415 00225 7. Oorspronkelijke uitgave 1957
- ↑ a b (en) Cross & Crucifix: St. Brigid Cross. Gearchiveerd op 22 december 2006. Geraadpleegd op 7 maart 2021.
- ↑ (en) Evans, Emyr Estyn (1988). Irish Folk Ways. Routledge, Londen, pp. 268. ISBN 0 415 00225 7. Oorspronkelijke uitgave 1957
- ↑ (en) Berger, Pamela C. (1985). The Goddess Obscured: Transformation of the Grain Protectress from Goddess to Saint. Beacon Press, Boston, pp. 71. ISBN 0-8070-6722-9. Geraadpleegd op 7 maart 2021.
- ↑ (en) Koch, John T. (2006). Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, Santa Barbara, California, pp. 287. ISBN 978-1-85109-440-0. Gearchiveerd op 12 augustus 2021. Geraadpleegd op 7 maart 2021.