Gebruiker:Gekke Henky/Kladblok

{{redirect|Women in Space Program|non-WISP spacewomen in space programmes|List of female astronauts}} {{More footnotes|date=June 2009}}

Jerrie Cobb met een Mercury capsule

Mercury Thirteen is een groep van dertien Amerikaanse vrouwen die, als onderdeel van een particulier gefinancierd project, dezelfde fysieke tests ondergingen als de door de NASA op 9 april 1959 geselecteerde astronauten voor het Mercury ruimteprogramma. De term werd bedacht als tegenhanger van de naam Mercury Seven die aan hun mannelijke collega's was gegeven. De Mercury thirteen werden echter nooit onderdeel van het NASA astronauten programma, ze gingen nooit de ruimte in en kwamen zelfs nooit bij elkaar als groep.

Historie

De onafhankelijke onderzoeker William Randolph Lovelace II hielp bij het ontwikkelen van tests voor de mannelijke astronauten en werd nieuwsgierig naar hoe vrouwen dezelfde tests zouden ondergaan. In 1960 vroeg Lovelace Geraldyn "Jerrie" Cobb om dezelfde zware tests te ondergaan als de mannen.

Cobb, die haar naam al had gevestigd als piloot, werd de eerste Amerikaanse vrouw (en de enige van Mercury 13) die met succes alle drie de fases van testen zou ondergaan. Gefinancierd door de wereldberoemde vrouwelijke vliegenier Jacqueline Cochran, rekruteerden Lovelace en Cobb negentien andere vrouwen om de tests te ondergaan. Dertien van deze vrouwen ondergingen met succes dezelfde tests als de Mercury Seven. Een aantal werd gediskwalificeerd wegens afwijkingen aan hersens of hart. De resultaten werden bekend gemaakt tijdens een conferentie in Stockholm.

Achtergrond van kandidaten

Alle kandidaten waren gevestigde piloten. Lovelace en Cobb beoordeelden de gegevens van meer dan 700 vrouwen om hun kandidaten te kunnen selecteren. Piloten met mindeer dan 1000 vlieguren werden uitgelsoten van de selctieprocedure. Sommigen van hen zijn wellicht geselecteerd uit de Ninety-Nines, een organisatie van vrouwelijke piloten waarvan Cobb zelf ook lid was. Sommige vrouwen reageerden nadat ze van de mogelijkheid gehoord hadden van vrienden of kennissen.

Deze groep vrouwen die door Jerrie Cobb de Fellow Lady Astronaut Trainees (FLATs) werd genoemd aanvaardden de uitdaging om getest te worden voor een onderzoeksprogramma.

Tests

Doordat artsen niet wisten wat voor vormen van stress astronauten zouden ondervinden in de ruimte, liepen de tests uiteen van typisch X-ray en algemeen lichamelijk onderzoek tot atypisch onderzoek, waarbij de vrouwen een rubber slang moesten inslikken, zodat hun maagzuur getest kon worden. Artsen gebruikten elektrische schokken om de reflexen in de elleboogzenuw van de onderarmen van de vrouwen te testen. Om duizeligheid teweeg te bengen werd er ijswater in hun oren gespoten om hun binnenoor te bevriezen, zodat kon worden gemeten hoe snel ze herstelden. De vrouwen werden uitgeput op verzwaarde en speciaal ontworpen hometrainers om hun uithoudingsvermogen te testen. Zij onderwierpen zich aan nog veel meer zware en oncomfortabele tests. {{Citation needed|date=September 2009}}

De dertien

Uiteindelijk slaagden dertien vrouwen voor dezelfde Fase I van fysieke onderzoeken als die de Lovelace stichting had ontwikkeld als onderdeel van de astronauten selectieprocedure van de NASA. Deze dertien waren:

• Myrtle Cagle
• Jerrie Cobb
• Janet Dietrich
• Marion Dietrich
• Wally Funk
• Sarah Gorelick (later Ratley)
• Janey Hart (meisjesnaam Briggs)
• Jean Hixson
• Rhea Hurrle (later Allison, daarna Woltman)
• Gene Nora Stumbough (later Jessen)
• Irene Leverton
• Jerri Sloan (meisjesnaam Hamilton, later Truhill)
• Bernice Steadman (meisjesnaam Trimble)

Additionele tests

Een aantal vrouwen deed nog additionele tests. Jerrie Cobb, Rhea Hurrle en Wally Funk gingen naar Oklahoma City, Oklahoma voor fase II van de tests. Deze bestond onder andere uit een verblijf in een isolatie-ruimte en psychologische evaluaties. Door andere verplichtingen (gezin, werk) konden niet alle vrouwen hieraan deelnemen. Nadat Cobb was gelsaagd voor de fase III tests (gevorderde aerodynamische tests met gebruik van militaire apparatuur en straalvliegtuig), besloot de groep samen te komen in Pensacola, Florida op de Naval School of Aviation Medicine om alsnog de tests te volbrengen. Twee van hen gaven zelfs hun baan op om te kunnen deelnemen. Een paar dagen voordat zij zich zouden melden, kregen ze echter een telegram met de mededeling dat de tests geen doorgang konden vinden. Zonder officieel verzoek van de NASA kon de marine geen toestemming geven om haar faciliteiten ter beschikking te stellen voor het project.

Regelmatig wordt beweerd dat Funk ook de fase III heeft doorlopen, maar deze bewering is misleidend. Nadat de tests waren afgelast, heeft zij, op eigen gelegenheid en op momenten dat ze beschikbaar was en de testen gedaan konden worden er aan deelgenomen. Op die manier heeft ze de meeste van de fase III tests ondergaan.

Geslachtsdiscriminatie

Jerrie Cobb vloog onmiddellijk naar Washington, D.C. om te proberen de testprocedure te laten hervatten. Zij en Jane Hart schreven naar president John F. Kennedy en bezochten vice president Lyndon B. Johnson. Uiteindelijk, op 17 en 18 juli 1962 besloot congreslid Victor Anfuso (R-NY) tot een publieke hoorzitting voor een speciaal subcomité van het comité van wetenschap en ruimtevaart. Significant hierbij is, dat dit onderzoek naar mogelijke geslachtsdiscriminatie plaatsvond twee jaar voordat de Civil Rights Act of 1964 het verbood. Dit maakt deze hoorziting een teken over hoe de ideeën over vrouwenrechten zich langzaam ontwikkelden en doordrongen tot de politiek voordat ze in wetten werden vastgelegd.

Cobb en Hart legden verklaringen af over de voordelen van het privé project van Lovelace. Jacqueline Cochran ondermijnde hun betoog door haar zorg uit te spreken dat het opzetten van een speciaal trainingsprogramma voor vrouwelijke astronauten het ruimtevaartprogramma kon schaden. NASA-afgevaardigde George Low en de astronauten John Glenn and Scott Carpenter verklaarden dat vrouwen niet konden voldoen aan de selectie criteria van de NASA. Hun verklaring dat NASA eiste dat astronauten geslaagd moesten zijn voor een vliegopleiding voor militaire straalvliegtuigen en dat ze de nodige ingenieursdiploma's moesten hebben, was correct. John Glenn gaf toe dat hij aan het Mercyry project was toegevoegd zonder dat hij alle benodigde diploma's had.

In 1962 waren vrouwen nog steeds buitengesloten van luchtmacht opleidingen, zodat Amerikaanse vrouwen geen test-piloten konden worden van militaire straalvliegtuigen. Ondanks het feit dat verscheidene leden van de Mercury thirteen werkten als civiele test-pilotenen velen van hen aanzienlijk meer vlieguren hadden met een propellor vliegtuig dan de mannelijke aspirant astronauten, weigerde NASA te overwegen om hen gelijkwaardig te beoordelen op grond van hun vlieguren in propellor vliegtuigen. Ondanks dat sommige leden van het subcomité sypathie konden opbrengen voor de argumenten van de vrouwen, bleef een positief oordeel uit door deze ongelijkheid tussen man en vrouw.

Media-aandacht

Lovelace's privé gefinancierde vrouwen test project kreeg hernieuwde media-aandacht toen Sovjet cosmonaut Valentina Tereshkova op 16 juni 1963 de eerste vrouw in de ruimte werd. In antwoord daarop publiceerde Clare Boothe Luce een artikel in Life waarin zij de NASA en Amerikaanse beleidsmakers bekritiseert. Door foto's bij te sluiten van alle dertien Lovelace finalisten, maakte ze de namen van de dertien vrouwen voor het eerst publiekelijk bekend. Er waren toen echter door significante media-aandacht deelneemsters afzonderlijk in de spotlights gezet.

Eerste Amerikaanse vrouwelijke astronaut

Hoewel Cobb en Cochran onafhankelijk van elkaar jaren later in beroep gingen om het vrouwen astronauten project te herstarten, selecteerde het Amerikaanse instituut voor de ruimtevaart geen enkele vrouwelijke astronaut tot Astronaut Group 8 dat in 1978 astronauten selecteerde voor het operationele Space Shuttle programma. Astronaute Sally Ride werd de eerste Amerikaanse vrouw in de ruimte in 1983 met de STS-7. Eileen Collins was de eerste vrouw die de Space Shuttle bestuurde tijdens de STS-63 in 1995. Collins werd ook de eerste vrouwelijke commandant van een Sace Shuttle missie tijdens de STS-93 in 1999. In 2005 was zij commandant op de Space Shuttle missie STS-114. Op uitnodiging van Collins woonden zeven van de nog levende Lovelace finalisten haar eerste lancering bij. Tien van de FLATs bezochten de lancering van haar eerste vlucht als commandant.

Onderscheidingen

• In mei 2007 ontvingen de acht nog levende leden vaan de groep eredoctoraten van de University of Wisconsin–Oshkosh.
• In 2005 kregen de Mercury thirteen de Adler Planetarium "Women in Space Science Award"

Referenties

Bronnen

• Deze pagina is een vertaling van de pagina op de Engelstalige Wikipedia. Zie voor de pagina daar deze link
• Marconi, Elaine M., Women Who Reach for the Stars (March 22, 2005). Geraadpleegd op March 23, 2006.
• Weitekamp, Margaret A., Lovelace's Woman in Space Program. NASA History Division (August 17, 2005). Geraadpleegd op March 23, 2006.
• Funk, Wally, THE MERCURY 13 STORY. The Ninety-Nines. Geraadpleegd op March 23, 2006.
• Oberg, James, The Mercury 13: setting the story straight. The Space Review. Geraadpleegd op May 14, 2007.
• Ackmann, Martha (2003). The Mercury 13: the untold story of thirteen American women and the dream of space flight. Random House, New York.

Externe links

• Mercury 13 web site
• NPR feature on the FLATs
• Lovelace's Woman In Space Accessed March 31, 2007.
• She Should Have Gone To The Moon (2007) dir. Ulrike Kubatta
• Adler Planetarium Women in Space Science Award
• The International Women’s Air and Space Museum has a Permanent Exhibit featuring Mercury 13
• Alexis Madrigal, "The Women Who Would Have Been Sally Ride", The Atlantic, July 24, 2012. (Tagline: "The truth is: the sexism of the day overwhelmed the science of the day.")

[[Category:Mercuryprogramma]] [[Category:Female astronauts]]