Gebruiker:Harimau Gelisah/Kladblok

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Benaderingen[bewerken | brontekst bewerken]

Ferdinand de Saussure stelde algemene taalkunde voor als de studie van de taal als een evenwichtig systeem van betekenis en vorm.

Humanistische[bewerken | brontekst bewerken]

Het fundamentele principe van de humanistische taalkunde is, dat taal een uitvinding is, die door mensen is gemaakt. Een semiotische traditie van taalkundig onderzoek beschouwt taal als een tekensysteem, dat voortkomt uit de interactie van betekenis en vorm.[1] De organisatie van taalstructuren wordt als computationeel beschouwd.[2] Taalkunde wordt in wezen gezien als gerelateerd aan de sociale en culturele wetenschappen, omdat verschillende talen in sociale interactie worden gevormd door de taalgemeenschap.[3] Kaders die de humanistische kijk op taal vertegenwoordigen, omvatten onder meer de structurele taalkunde.[4]

Structurele analyse betekent het ontleden van elk niveau: fonetisch, morfologisch, syntactisch en discours, tot in de kleinste eenheden. Deze worden verzameld in inventarissen (bijv. foneem, morfeem, lexicale klassen, frasetypes) om hun onderlinge verbondenheid te bestuderen binnen een hiërarchie van structuren en lagen.[5] De functionele analyse voegt aan de structurele analyse de toewijzing van semantische en andere functionele rollen toe, die elke eenheid kan hebben. Een zelfstandig naamwoord kan bijvoorbeeld fungeren als het onderwerp of object van de zin, of als de semantische agent of patiënt.[6]

Functionalistische taalkunde, of functionele grammatica, is een tak van de structuralistische taalkunde. In de humanistische samenhang zijn de termen structuralisme en functionalisme gerelateerd aan hun betekenis in andere menswetenschappen. Het verschil tussen formeel en functioneel structuralisme ligt in hun antwoord op de vraag, waarom talen de eigenschappen hebben, die ze hebben. Functionele verklaring houdt in, dat taal een communicatiemiddel is, of dat communicatie de primaire functie van taal is. Taalvormen worden dan ook uitgelegd op hun functionele waarde of bruikbaarheid. Andere structuralistische benaderingen nemen het perspectief dat vorm volgt uit de innerlijke mechanismen van het bilaterale en meerlagige taalsysteem.[7]

Biologische[bewerken | brontekst bewerken]

Benaderingen zoals cognitieve linguïstiek en generatieve grammatica bestuderen linguïstische cognitie met het oog op het blootleggen van de biologische onderbouwing van taal. In generatieve grammatica wordt deze onderbouwing begrepen als aangeboren domeinspecifieke grammaticale kennis. Een van de centrale aandachtspunten van de benadering is dus om te ontdekken, welke aspecten van taalkundige kennis genetisch zijn.[8][9]

"Cognitive Linguistics" daarentegen verwerpt de notie van aangeboren grammatica, en bestudeert, hoe de menselijke geest linguïstische constructies creëert op basis van gebeurtenisschema's;[10] en de impact van cognitieve beperkingen en vooroordelen op de menselijke taal.[11] Net als bij neurolinguïstisch programmeren, wordt taal benaderd via de zintuigen.[12][13][14] Cognitieve taalkundigen bestuderen de belichaming van kennis door uitdrukkingen te zoeken, die verband houden met sensomotorische schema's.[15]

Een nauw verwante benadering is de evolutionaire taalwetenschap,[16] die de studie van linguïstische eenheden als culturele replicators omvat.[17][18] Het is mogelijk om te bestuderen hoe taal repliceert en zich aanpast aan de geest van het individu of aan de taalgemeenschap.[19][20] Constructiegrammatica is een raamwerk, dat het meme-concept toepast op de studie van syntaxis.[21][22][23][24]

De generatieve benadering en de evolutionaire benadering worden soms formalisme en functionalisme genoemd.[25] Deze verwijzing wijkt echter af van het gebruik van de termen in de menswetenschappen.[26]

  1. ↑ Nöth, Winfried (1990). Handbook of Semiotics. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20959-7.
  2. ↑ Hjelmslev, Louis (1969). Prolegomena to a Theory of Language. University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-02470-9.
  3. ↑ de Saussure, Ferdinand (1959). Course in general linguistics. Philosophy Library, New York. ISBN 978-0-231-15727-8.
  4. ↑ Austin, Patrik (2021). Theory of language: a taxonomy. SN Social Sciences 1 (3). DOI: 10.1007/s43545-021-00085-x. Geraadpleegd op 2 augustus 2021.
  5. ↑ Schäfer, Roland (2016). Einführung in die grammatische Beschreibung des Deutschen (2nd ed.). Language Science Press, Berlin. ISBN 978-1-537504-95-7.
  6. ↑ Halliday & Matthiessen (2004). An Introduction to Functional Grammar (3rd ed.). Hodder, London. ISBN 0-340-76167-9.
  7. ↑ Daneš, František (1987). Functionalism in Linguistics. John Benjamins, "On Prague school functionalism in linguistics", 3–38. ISBN 978-90-272-1524-6.
  8. ↑ Everaert, Huybregts, Chomsky, Berwick & Bolhuis (2015). Structures, not strings: linguistics as part of the cognitive sciences. Trends in Cognitive Sciences 19 (12): 729–743. PMID 26564247. DOI: 10.1016/j.tics.2015.09.008. Geraadpleegd op 3 augustus 2021.
  9. ↑ Chomsky, Noam (2015). The Minimalist Program (2nd ed.). MIT Press. ISBN 978-0-262-52734-7.
  10. ↑ Arbib, Michael A. (2015). Handbook of Language Emergence. Wiley, "Language evolution – an emergentist perspective", 81–109. ISBN 978-1-118-34613-6.
  11. ↑ Tobin, Vera (2014). Language and the Creative Mind. Chicago University Press, "Where do cognitive biases fit into cognitive linguistics?", 347–363. ISBN 978-90-272-8643-7.
  12. ↑ del Carmen Guarddon Anelo, María (2010). Metaphors and neuro-linguistic programming. The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences 5 (7): 151–162. DOI: 10.18848/1833-1882/CGP/v05i07/51812.
  13. ↑ Ibarretxe-Antuñano, Iraide (2002). MIND-AS-BODY as a Cross-linguistic Conceptual Metaphor. Miscelánea 25 (1): 93–119. Geraadpleegd op 15 juli 2020.
  14. ↑ Gibbs & Colston (1995). The cognitive psychological reality of image schemas and their transformations. Cognitive Linguistics 6 (4): 347–378. DOI: 10.1515/cogl.1995.6.4.347.
  15. ↑ Luodonpää-Manni, Penttilä & Viimaranta (2017). Empirical Approaches to Cognitive Linguistics: Analyzing Real-Life Data. Cambridge University Press, "Introduction". ISBN 978-1-4438-7325-3. Geraadpleegd op 30 juni 2020.
  16. ↑ Pleyer & Winters (2014). Integrating cognitive linguistics and language evolution research. Theoria et Historia Scientiarum 11: 19–44. DOI: 10.12775/ths-2014-002. Geraadpleegd op 3 augustus 2021.
  17. ↑ Evans & Green (2006). Cognitive Linguistics. An Introduction. Routledge. ISBN 0-7486-1831-7.
  18. ↑ Croft, William (2008). Evolutionary linguistics. Annual Review of Anthropology 37: 219–234. DOI: 10.1146/annurev.anthro.37.081407.085156. Geraadpleegd op 3 augustus 2021.
  19. ↑ Cornish, Tamariz & Kirby (2009). Complex adaptive systems and the origins of adaptive structure: what experiments can tell us. Language Learning 59: 187–205. DOI: 10.1111/j.1467-9922.2009.00540.x. Geraadpleegd op 3 augustus 2021.
  20. ↑ Sinnemäki & Di Garbo (2018). Language Structures May Adapt to the Sociolinguistic Environment, but It Matters What and How You Count: A Typological Study of Verbal and Nominal Complexity. Frontiers in Psychology 9: 187–205. PMID 30154738. PMC 6102949. DOI: 10.3389/fpsyg.2018.01141.
  21. ↑ Dahl, Östen (2001). Grammaticalization and the life cycles of constructions. RASK – Internationalt Tidsskrift for Sprog og Kommunikation 14: 91–134.
  22. ↑ Kirby, Simon (2013). The Language Phenomenon. Springer. DOI:10.1007/978-3-642-36086-2_6, "Transitions: the evolution of linguistic replicators", 121–138. ISBN 978-3-642-36085-5. Geraadpleegd op 4 maart 2020.
  23. ↑ Zehentner, Eva (2019). Competition in Language Change: the Rise of the English Dative Alternation. De Gruyter Mouton. ISBN 978-3-11-063385-6.
  24. ↑ MacWhinney, Brian (2015). Handbook of Language Emergence. Wiley, "Introduction – language emergence", 1–31. ISBN 978-1-118-34613-6.
  25. ↑ Nettle, Daniel (1999). Functionalism and Formalism in linguistics, 1. John Benjamins. DOI:10.1075/slcs.41.21net, "Functionalism and its difficulties in biology and linguistics", 445–468. ISBN 978-1-55619-927-1.
  26. ↑ Croft, William (2015). International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, 2nd. Elsevier. DOI:10.1016/B978-0-08-097086-8.53009-8, "Functional Approaches to Grammar", 6323–6330. ISBN 978-0-08-097087-5.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:Harimau_Gelisah/Kladblok&oldid=59663876"