Gebruiker:Muijz/Kladblok2
Paul Julius Gottlieb Nipkow (22 augustus 1860 - 24 augustus 1940) was een Duitse uitvinder die het principe van de televisie bedacht.
Nipkow werd geboren in Lauenburg in Pommeren (het huidige Lebork in Polen). Op school dacht hij al over het transporteren van beelden op de manier waarop een telefoon geluid overbrengt. In 1882 ging hij natuurkunde studeren aan de Universiteit van Berlijn (tegenwoordig Humboldt-Universität). Na de dood van zijn vader moest hij zijn studie om financiële redenen opgeven.
Kort voordat hij met zijn studie was gestopt, in 1884, had hij patent aangevraagd op wat hij een elektrische telescoop noemde. Het patent werd hem op 15 januari 1885 verleend. De basis voor zijn uitvinding was een snel ronddraaiende schijf: met rechthoekige gaatjes, die in een spiraalvorm zijn gerangschikt. Door middel van deze schijf kon een beeld worden afgetast, waarna het door seleniumcellen werd omgezet in elektrische signalen die konden worden verzonden. Aan de ontvangende kant zou uit deze signalen via een tweede Nipkovschijf een uit lijnen opgebouwd beeld kunnen worden samengesteld. Dat laatste lukte overigens pas in 1907 door het toepassen van een buizenversterker.
Na zijn militaire dienst vond Nipkow werk bij Zimmermann-Buchloh in Borsigwalde, als constructeur voor het beveiligen van spoorwegen. Hij bracht het tot hoofdingenieur. Nipkow raakte gefascineerd door vliegtuigen, en bouwde in zijn vrije tijd modellen die overeenkomsten vertoonden met helikopters. Daarbij ging Nipkow uit van de de wijze waarop insecten vliegen. Dit in tegenstelling tot Otto Lilienthal, die de vlucht van vogels als voorbeeld nam.
Nadat Nipkow in 1919 vervroegd met pensioen was gegaan, wijdde hij zich geheel aan de verdere ontwikkeling van zijn "Nipkow-schijf". In 1930 verwierf Siemens & Halske in Berlijn zijn synchronisatiepatent uit 1924. Op 18 april 1934 werd de eerste uitzending van de televisiezender 'Paul Nipkow' in de Kroll-opera in Berlijn gedemonstreerd. Tot circa 1940 zou bij de Duitse televisie naast elektronische systemen ook de Nipkowschijf zijn gebruikt.
Op 22 maart 1935 werd dagelijks via kortegolf een proefuitzending uitgezonden door de Duitse Rijkspost, samen met het Rijksradiobedrijf. Nog geen jaar later gingen regelmatige uitzendingen door het televisiestation 'Paul Nipkow' van start. Ze konden worden ontvangen in televisiecafe's in Berlijn, en in kantoren van hoge nazi's. Iedere uitzending begon met een Hitlergroet. In 1936 werkten er veertien mensen, en had de zender een jaarbudget van 300 duizend Reichsmark. Op 1 augustus 1936 werd de opening van de Olympisch Spelen in het Berlijnse sportpaleis live uitgezonden.
Als blijk van erkenning voor zijn prestaties werd Paul Nipkow in 1935 tot ere-president van de kersverse televisieafdeling bij de Rijksradiokamer benoemt. Feitelijk werd hij echter door de nationaal-socialisten voor propaganda-doeleinden gebruikt. De Nipkowschijf leverde een donker beeld op postzegelformaat op; voor serieuze uitzendingen was de techniek niet geschikt. De Duitsers gebruikten daarom vanaf de jaren dertig de televisietechniek die door Siegfried Loewe en Manfred von Ardenne was ontwikkeld uit de kathodestraalbuis van Karl Braun. Maar omdat Loewe joods was, verzwegen de nationaal-socialisten de werkelijke herkomst van de televisie en schreven zij deze toe aan Nipkow.
Nipkow bracht overigens zijn levensavond in bescheiden omstandigheden door. Zijn uitvindersgeest bleef tot op hoge leeftijd aktief. Dat zijn uitvinding voor politieke doeleinden werd gebruikt, schijnt langs hem heen te zijn gegaan. Hij stierf twee dagen na zijn tachtigste verjaardag en werd met veel eer en praal op Kerkhof III in Pankow begraven. Er waren prominenten uit de nazi-partij aanwezig, en op de kist lag een krans van de Führer.
Aan het huis in de Pankstrasse nummer 5, waar hij van 1914 tot zijn dood leefde, werd in 1998 een gedenksteen aangebracht.
Nederland[bewerken | brontekst bewerken]
In Nederland wordt sinds 1961 jaarlijks de Zilveren Nipkowschijf uitgereikt; sinds 1975 door de Stichting Nipkov. Het is de oudste televisieprijs van Nederland. De prijs ging in 2001 naar het programma Andere tijden van NPS en VPRO. In de uitzending van 19 maart 2000 had Andere tijden uitvoerig stilgestaan bij het tv-station 'Paul Nipkow' en de groep van 14 medewerkers.