Hontianska Vrbica
Gemeente in Slowakije 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Regio | Nitra | ||
| District | Levice | ||
| Coördinaten | 48° 8′ NB, 18° 42′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 23,85 km² | ||
| Inwoners (31-10-2010) |
564 | ||
| Hoogte | 159 m | ||
| Burgemeester | Ondrej Labant (onafhankelijk) | ||
| Overig | |||
| Postcode | 935 55 | ||
| Kenteken | LV | ||
| NUTS-code | 4502251 | ||
| Website | hontianskavrbica.ou.sk | ||
| |||
Hontianska Vrbica (Hongaars: Hontfüzesgyarmat) is een Slowaakse gemeente in de regio Nitra, en maakt deel uit van het district Levice. Hontianska Vrbica telt 564 inwoners.
Naam[bewerken | brontekst bewerken]
Van 1920 tot 1938 heet het dorp: Hontianske Ďarmoty, en van 1938 tot 1945 draagt het de Hongaarse naam: Hontfüzesgyarmat. Na de Tweede Wereldoorlog krijgt het dorp zijn naam, Hontianska Vrbica, weer terug. Maar de Hongaarse naam blijft ook, door het feit dat een groot deel van de inwoners Hongaars als moedertaal beschouwd. Hontianska betekent ''Uit de Hont (regio in Slowakije waar Hontianska Vrbica zich in bevindt) en Vrbica verwijst naar het Slowaakse woord Vrba wat' Wilg betekent.
Wapenschild[bewerken | brontekst bewerken]
Het wapenschild van de gemeente bestaat uit een donkergroene achtergrond met een gouden wilg (zie kop: Naam) in het midden, een witte zeshoekige ster linksboven en een witte halve maan rechtsboven. Onder de wilg loopt een golvende witte lijn die de rivier de Sikenica (zie kop Geografische Ligging) voorstelt.
Geografische ligging[bewerken | brontekst bewerken]
Hontianska Vrbica ligt aan de heuvelrug van de Ipel' Hooglanden (Slowaaks: Ipeľská pahorkatina) (Hongaars: Ipoly-felvidék) in de brede vallei van de lage Hron. Het dorp heeft een oppervlakte van 23,85 km² en ligt op een hoogte van 158 meter. Door de gemeente loopt de rivier of beek de Sikenica, niet te verwarren met het naburige dorp dat ook Sikenica heet.
Grenzende gemeentes[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente grenst in het noordwesten aan Mýtne Ludany en Starý Hrádok, in het noordoosten aan Santovka, in het westen aan Jur nad Hronom, in het westen aan Demandice en in het zuiden aan de gemeente Zbrojníky. Het dorp ligt 15 km van de stad Levice en 25 km van de grens met Hongarije vandaan.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Middeleeuwen
De eerste schriftelijke vermelding van het dorp dateert uit 1135. In 1423 wordt de Rooms-Katholieke kerk van Maagd Maria (zie foto) gebouwd.
Eerste Weense Arbitrage
Op 2 november 1938 wordt in Wenen de Eerste Weense Arbitrage (Slowaaks: Prvá viedenská arbitráž) (Hongaars: Első bécsi döntés) gehouden. Bij dit internationaale congres dwongen de ministers van Buitenlandse zaken Joachim von Ribbentrop en Galeazzo Ciano uit Nazi-Duitsland en Mussolini z'n Italië de republiek Tsjecho-Slowakije om een grondgebied van 11 927 km² in het zuiden van Slowakije en de Subkarpaten waar vooral Hongaars sprekende mensen woonden, af te staan aan het Koninkrijk Hongarije. Ook Hontianska Vrbica hoort bij de vele dorpen die in die tijd bij Hongarije gaan horen.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt er kort gevochten tussen het Hongaarse leger en de Tsjecho-Slowaken in Vrbica. De slachtoffers van WOII die gevallen zijn in Vrbica worden herdacht bij het oorlogsmonument voor de Wereldoorlogen in het centrum van het dorp waar de twee straten splitsen.
Een van de grootste tragedies tijdens deze oorlog in Vrbica was het gevecht tussen een paar boeren en de Tsjecho-Slowaakse militie. Nadat een paar soldaten wijnkelders leegplunderden verdedigden de lokale boeren hun eigendommen met geweld. Door deze actie begonnen soldaten te schieten op de bevolking. Er vielen hier een paar doden en gewonden.
Na de Oorlog
In 1947 zorgt de Tsjecho-Slowaakse regering ervoor dat 120 families naar Hongarije worden overgeplaatst en 44 nieuwe families uit dat land terug te halen naar Tsjecho-Slowakije. Ook worden er 47 families overgeplaatst naar Tsjechië.
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
De sportgeschiedenis van de gemeente begint in 1922, wanneer de jonge assistent-molenaar Štefan Kollár de jeugd het spel voetbal leert. Dit duurt helaas niet lang omdat Kollár moet vertrekken naar het leger in 1924. Met hem vertrekt het voetbal in het dorp.
De eerste voetbalclub in het dorp wordt opgericht in 1933 door de plaatselijke leraar Ladislav Gergely met hulp van de gereformeerde priester Arpád Lányi, assistent-notaris Ján Krištóf, molenaar Július Matkovič en schoenmaker Ľudovit Tatár. De club krijgt de Hongaarse naam FSC (Füzesgyarmati Sport Klub).
De eerste voetballers van de club zijn Alexander Vyšehradsky, Gejza Pásztor, Ján Kovács, Štefan Kaszás, Ladislav Marencsák, Štefan Torma, Vojtech Bíró, Pubi Holcz, Jozef Hubka, Ladislav Slušný, Michal Matkovič, Ödön Zsufa, Karol Húbert en Alexander Kosziba, die uit Jasova kwam.
In 1946 wordt er een jongerenteam en een B-team opgericht door Jozef Pišky. Met als spelers: Július Lipták, Ernest Bori, Dezider Duba, Július Duba
Gejza Csutor, Karol Bubák, Eugen Popellár, Arpád Varró
Benjamin Tóth, Emil Húbert Nándor Köteles.
In 1967 krijgt de voetbalclub de nieuwe naam: TJ Hviezda Hontianska Vrbica (betekenis: Sportvereniging Ster Hontianska Vrbica), maar in 1972 verandert hij weer in: TJ Družstevník Hontianska Vrbica (betekenis: SV Coöperatie Hontianska Vrbica).
Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]
- Ján Pleidel (?-?), Slowaakse schrijver
- Július Duba (?-?), Slowaakse schrijver
- László Újváry (1930 - † november 2022), Hongaarse culturele expert / Verzetsleider tegen het Communisme