Kabinet-Kok II

Kabinet-Kok II ; Paars II
	De bordesscène van de ministers van het kabinet-Kok II met in het midden vooraan koningin Beatrix bij Paleis Noordeinde op 3 augustus 1998
Coalitie	PvdA, VVD, D66
Zeteltal TK	45 + 38 + 14 = 97
Premier	Wim Kok
Beëdiging	3 augustus 1998
Demissionair	16 april 2002
Ontslagdatum	22 juli 2002
Voorganger	Kok I
Opvolger	Balkenende I
Formatie	1998
	Zetels in de Tweede Kamer
Overzicht kabinetten
Portaal	Politiek

Het kabinet-Kok II (ook bekend als Paars II)^[2] was het Nederlandse kabinet van 3 augustus 1998 tot 22 juli 2002. Het werd gevormd door de politieke partijen Partij van de Arbeid (PvdA), Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en de Democraten 66 (D66) na de Tweede Kamerverkiezingen van 1998. Het kabinet-Kok II was een meerderheidskabinet dat zowel in de Eerste Kamer en Tweede Kamer kon rekenen op een ruime meerderheid. Het kabinet-Kok II was een voortzetting van het vorige kabinet Kok I.

Verloop[bewerken | brontekst bewerken]

Omdat het kabinet een voortzetting was van het vorige kabinet werd het beleid dat was ingezet doorgezet. Minister van Financiën Gerrit Zalm streefde naar versterking van de economische positie van Nederland. Het kabinet besloot dat er door de grotere economische slagkracht meer rekening moest worden gehouden met het leefmilieu. Doordat de economie goed draaide, ontstond er krapte op de arbeidsmarkt en dat zorgde voor een iets oplopende inflatie. Minister Gerrit Zalm zette het beleid van de privatisering van staatsbedrijven verder door, de verzelfstandiging van de Nederlandse Spoorwegen (NS) werd daarnaast afgerond. In het kader van verdere marktwerking pakte het kabinet ook de taxibranche aan. Terwijl voordien alleen met zelfregulering werd gewerkt, werd de vrijheid in de branche aan banden gelegd met de taxiwet in 2000.

Er werd meer aandacht besteed aan de versterking van de sociale cohesie, het wegwerken van achterstanden, integratie, toegankelijke zorg. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Bram Peper zette zich in voor de verbetering van de kwaliteit van de overheid en de veiligheid in de woonomgeving.

In 1998 kwam staatssecretaris van Justitie Job Cohen met het wetsvoorstel voor de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor mensen met het zelfde geslacht. De wet die dit regelt trad op 1 april 2001 in werking. Dit was wereldwijd de allereerste legalisatie van een huwelijk tussen twee partners van hetzelfde geslacht. Het homohuwelijk in Nederland is geen apart huwelijk, oftewel een huwelijksvorm die uitsluitend gericht is op twee personen van hetzelfde geslacht. Cohen sloot als burgemeester van Amsterdam het allereerste homohuwelijk.

Op 19 mei 1999 verwierp de Eerste Kamer het wetsvoorstel tot invoering in de Grondwet van de mogelijkheid van een correctief wetgevings-referendum. Alhoewel vooraf door velen werd gedacht dat het voorstel voldoende stemmen zou halen, bleek de tegenstem van VVD-Eerste Kamerlid Hans Wiegel de nekslag. De voormalig partijleider van de VVD was het enige overgebleven VVD-Eerste Kamerlid dat tegenstemde, deze stemming in de Eerste Kamer zou de geschiedenis in gaan als de Nacht van Wiegel. De daarop volgende kabinetscrisis resulteerde in een ontslagaanvraag van het kabinet. Na een succesvolle bemiddelingspoging van vice-president van de Raad van State Herman Tjeenk Willink werd op 8 juni 1999 deze ontslagaanvraag weer ingetrokken.^[3]^[4]

De medisch-ethische kwestie rondom euthanasie werd verder uitgewerkt. Op 9 augustus 1999 werd het wetsvoorstel voor een definitieve regeling voor euthanasie ingediend door vicepremier en minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Els Borst en minister van Justitie Benk Korthals. De wet 'Toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding' trad op 1 april 2002 in werking. De arts diende zich bij de uitvoering van euthanasie wel aan wettelijk vastgelegde zorgvuldigheidseisen te houden en achteraf dienen evaluatiecommissies aan te geven of de juiste regelingen in acht genomen zijn. Op basis hiervan besloot het Openbaar Ministerie (OM) of een strafvervolging moet worden ingesteld.^[5]

Op 30 maart 2001 maakte koningin Beatrix de verloving bekend van prins Willem-Alexander met de Argentijnse Máxima Zorreguieta. Haar vader Jorge Zorreguieta bleek ten tijde van de militaire dictatuur onder generaal Jorge Videla staatssecretaris te zijn geweest van Landbouw en Veeteelt. Kok schakelde minister van staat en voormalig minister van Buitenlandse Zaken Max van der Stoel in om Jorge Zorreguieta te overtuigen de huwelijksvoltrekking niet bij te wonen, hetgeen hem lukte. Op 3 juli 2001 wordt de toestemmingswet voor het huwelijk van prins Willem-Alexander met Máxima Zorreguieta aangenomen.^[6]

In 2001 werd door staatssecretaris van Justitie Ella Kalsbeek de nieuwe vreemdelingenwet ingevoerd die de toelating van vluchtelingen moest beperken tot de "echte gevallen", het ingediende wetsvoorstel was eerder door haar voorganger Job Cohen ingediend.

Personele wijzigingen[bewerken | brontekst bewerken]

Op 7 juni 1999 trad minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Haijo Apotheker (D66) af, nadat hij als voormalig lokaal politicus niet had kunnen aarden in de landelijke politiek. De daaropvolgende dag werd Europarlementariër Laurens Jan Brinkhorst (D66) beëdigd als zijn opvolger.

Op 13 maart 2000 stapte minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Bram Peper (PvdA) op naar aanleiding van een door de gemeente Rotterdam openbaar gemaakt onderzoek naar zijn declaratiegedrag uit de tijd dat hij burgemeester van Rotterdam was. Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid Roger van Boxtel (D66) nam de functie waar tot en met 24 maart 2000 als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Klaas de Vries (PvdA) werd benoemd als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hij werd die zelfde dag opgevolgd door staatssecretaris van Financiën Willem Vermeend (PvdA) als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tegelijkertijd wordt PvdA–Tweede Kamerlid Wouter Bos beëdigd als staatssecretaris van Financiën.

Op 1 januari 2001 trad staatssecretaris van Justitie Job Cohen af nadat hij was benoemd tot burgemeester van Amsterdam. Hij werd die zelfde dag opgevolgd door Tweede Kamerlid Ella Kalsbeek (PvdA).

Ambtsbekleders[bewerken | brontekst bewerken]

Ambtsbekleders		Minister / Ministerie		Termijn	Partij
	W. (Wim) Kok (1938–2018)	Minister-president / Minister	Algemene Zaken	22 augustus 1994 – 22 juli 2002 ^[7]	PvdA
	A. (Annemarie) Jorritsma (1950)	Vicepremier / Minister	Economische Zaken	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	dr. E. (Els) Borst (1932–2014)	Vicepremier	Volksgezondheid, Welzijn en Sport	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	D66
	dr. E. (Els) Borst (1932–2014)	Minister	Volksgezondheid, Welzijn en Sport	22 augustus 1994 – 22 juli 2002 ^[7]	D66
	dr. A. (Bram) Peper (1940–2022)	Minister	Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties	3 augustus 1998 – 13 maart 2000 ^[8]	PvdA
	mr. R.H.L.M. (Roger) van Boxtel (1954)			13 maart 2000 – 24 maart 2000 ^[9]	D66
	mr. K.G. (Klaas) de Vries (1943)			24 maart 2000 – 22 juli 2002	PvdA
	J.J. (Jozias) van Aartsen (1947)	Minister	Buitenlandse Zaken	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	drs. G. (Gerrit) Zalm (1952)	Minister	Financiën	22 augustus 1994 – 22 juli 2002 ^[7]	VVD
	mr. A.H. (Benk) Korthals (1944)	Minister	Justitie	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	mr. F.H.G. (Frank) de Grave (1955)	Minister	Defensie	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	mr. K.G. (Klaas) de Vries (1943)	Minister	Sociale Zaken en Werkgelegenheid	3 augustus 1998 – 24 maart 2000 ^[10]	PvdA
	mr.dr. W.A.F.G. (Willem) Vermeend (1948)	Minister	Sociale Zaken en Werkgelegenheid	24 maart 2000 – 22 juli 2002	PvdA
	drs. L.M.L.H.A. (Loek) Hermans (1951)	Minister	Onderwijs, Cultuur en Wetenschap	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	T. (Tineke) Netelenbos (1944)	Minister	Verkeer en Waterstaat	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	drs. H.H. (Hayo) Apotheker (1950)	Minister	Landbouw, Natuurbeheer en Visserij	3 augustus 1998 – 7 juni 1999 ^[8]	D66
	mr. K.G. (Klaas) de Vries (1943)			7 juni 1999 – 9 juni 1999 ^[9]	PvdA
	mr. L.J. (Laurens Jan) Brinkhorst (1937)			9 juni 1999 – 22 juli 2002	D66
	drs. J.P. (Jan) Pronk (1940)	Minister	Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
Ambtsbekleders		Minister / Portefeuille / Ministerie		Termijn	Partij
	mr. R.H.L.M. (Roger) van Boxtel (1954)	Minister	• Grote Stedenbeleid • Immigratie • Minderhedenbeleid (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	D66
	mr. E.L. (Eveline) Herfkens (1952)	Minister	• Ontwikkelings- samenwerking (Buitenlandse Zaken)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
Ambtsbekleders		Staatssecretaris / Portefeuille / Ministerie		Termijn	Partij
	drs. G.M. (Gijs) de Vries (1956)	Staatssecretaris	• Koninkrijksrelaties • Rampenbestrijding • Hulpverlening • Streektalen (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	drs. D.A. (Dick) Benschop (1957)	Staatssecretaris	• Europese Zaken • Internationale Milieuzaken (Buitenlandse Zaken)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	mr.dr. W.A.F.G. (Willem) Vermeend (1948)	Staatssecretaris	• Fiscale Zaken • Belastingdienst • Agglomeratie Zaken • Kansspelen • Staatsloterij • Muntwezen (Financiën)	22 augustus 1994 – 24 maart 2000 ^[7]^[11]	PvdA
	drs. W.J. (Wouter) Bos (1963)	Staatssecretaris		24 maart 2000 – 22 juli 2002	PvdA
	mr.dr. M.J. (Job) Cohen (1947)	Staatssecretaris	• Integratie • Asielzaken • Vreemdelingenzaken • Rechtsbescherming • Privaatrecht • Privacybeleid • Personen- en Familierecht • Jeugdbescherming • Reorganisatie Zittende Magistratuur (Justitie)	3 augustus 1998 – 1 januari 2001 ^[12]	PvdA
	mr. N.A. (Ella) Kalsbeek (1955)	Staatssecretaris		1 januari 2001 – 22 juli 2002	PvdA
	drs. G. (Gerrit) Ybema (1945–2012)	Staatssecretaris	• Internationale Handel • Exportbevordering • Regionale Industrialisatie • Startende Ondernemingen • Consumentenbeleid • Toerisme (Economische Zaken)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	D66
	H.A.L. (Henk) van Hoof (1947)	Staatssecretaris	• Materieel- voorzieningen • Personeelsbeleid • Samenwerking Krijgsmachtdelen (Defensie)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	A.M. (Margo) Vliegenthart (1958)	Staatssecretaris	• Welzijnsbeleid • Jeugdbeleid • Ouderenbeleid • Gehandicapten- beleid • Verpleging- en Verzorging • Sport (Volksgezondheid, Welzijn en Sport)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	drs. J.F. (Hans) Hoogervorst (1956)	Staatssecretaris	• Sociale Zekerheid • Arbeids- omstandigheden (Sociale Zaken en Werkgelegenheid)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	mr. A.E. (Annelies) Verstand (1949)	Staatssecretaris	• Armoedebeleid • Bijstandszaken • Emancipatiebeleid (Sociale Zaken en Werkgelegenheid)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	D66
	drs. K.Y.I.J. (Karin) Adelmund (1949–2005)	Staatssecretaris	• Basisonderwijs • Algemeen Voortgezet Onderwijs • Speciaal Onderwijs (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	dr. F. (Rick) van der Ploeg (1956)	Staatssecretaris	• Cultuurbeleid • Kunstbeleid • Mediabeleid (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	drs. J.M. (Monique) de Vries (1947)	Staatssecretaris	• Telecommunicatie • Scheepvaart • Waterbeleid • PTT • KNMI (Verkeer en Waterstaat)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
	mr. G.H. (Geke) Faber (1952)	Staatssecretaris	• Landschapsbeheer • Natuurbeheer • Voedselkwaliteit • Visserij • Dierenwelzijn (Landbouw, Natuurbeheer en Visserij)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	PvdA
	J.W. (Johan) Remkes (1951)	Staatssecretaris	• Volkshuisvesting • Stadsvernieuwing • Milieuzaken (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer)	3 augustus 1998 – 22 juli 2002	VVD
Bron: Kabinet-Kok II Rijksoverheid.nl

Kabinetsformatie[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Kabinetsformatie Nederland 1998 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tweede Kamerverkiezingen 1998: 6 mei 1998
Beëdiging kabinet: 3 augustus 1998
Duur formatie: 89 dagen
Informateur
- Klaas de Vries (PvdA), (8 mei 1998 – 13 mei 1998) 6 dagen
Informateurs
- Wim Kok (PvdA), (14 mei 1998 – 19 juli 1998) 67 dagen
- Gerrit Zalm (VVD), (14 mei 1998 – 19 juli 1998) 67 dagen
- Els Borst (D66), (14 mei 1998 – 19 juli 1998) 67 dagen
Formateur
- Wim Kok (PvdA), (20 juli 1998 – 2 augustus 1998) 14 dagen

Reden ontslagaanvraag[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Kabinetscrisis over het Srebrenica-drama voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 10 april 2002 verscheen het eindrapport van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies over de rol die Dutchbat had gehad bij de Val van Srebrenica. Naar aanleiding van de resultaten hiervan diende het kabinet op 16 april 2002 zijn ontslag in. Er waren nog slechts 29 dagen te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen van 2002. Daarom werden er naar aanleiding van dit aftreden geen vervroegde verkiezingen uitgeschreven. Het kabinet werd demissionair en kreeg de opdracht de lopende zaken waar te nemen, waaronder ook de reeds geplande verkiezingen vielen.^[13]^[14]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ www.rijksoverheid.nl. Gearchiveerd op 30 april 2023.
↑ redactie, Tweede kabinet Kok wil niet op routine verder. Trouw (4 augustus 1998). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ René Zwaap, De wraak van wiegel. De Groene Amsterdammer (26 mei 1999). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ redactie, Nacht van Wiegel zegen voor PvdA. Trouw (27 mei 1999). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ Carla Joosten, Els Borst: Brenger van de euthanasiewet. Elsevier (13 oktober 2015). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ redactie, "Ons huwelijk is geen reality-soap". Telegraaf (19 januari 2002). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ ^a ^b ^c ^d Functie gecontinueerd van het vorige Kabinet-Kok I
↑ ^a ^b Afgetreden
↑ ^a ^b Waarnemend
↑ Afgetreden na benoeming tot minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
↑ Afgetreden na benoeming tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
↑ Afgetreden na benoeming tot burgemeester van Amsterdam
↑ redactie, De val van het kabinet-Kok over Srebrenica. Trouw (18 april 2002). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.
↑ Wichert ten Have, Koos van der Bruggen, Jeroen Kemperman, Ralf Futselaar, Jaap Cohen, De val van Srebrenica : luchtsteun en voorkennis in nieuw perspectief. NIOD (19 augustus 2016). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 10 augustus 2017.

Zie de categorie Cabinet Kok II van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] www.rijksoverheid.nl. Gearchiveerd op 30 april 2023.

[2] redactie, Tweede kabinet Kok wil niet op routine verder. Trouw (4 augustus 1998). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[3] René Zwaap, De wraak van wiegel. De Groene Amsterdammer (26 mei 1999). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[4] redactie, Nacht van Wiegel zegen voor PvdA. Trouw (27 mei 1999). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[5] Carla Joosten, Els Borst: Brenger van de euthanasiewet. Elsevier (13 oktober 2015). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[6] redactie, "Ons huwelijk is geen reality-soap". Telegraaf (19 januari 2002). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[Kok-I-7] Functie gecontinueerd van het vorige Kabinet-Kok I

[Afgetreden-8] Afgetreden

[Waarnemend-9] Waarnemend

[Afgetreden1-10] Afgetreden na benoeming tot minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

[Afgetreden2-11] Afgetreden na benoeming tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

[Afgetreden3-12] Afgetreden na benoeming tot burgemeester van Amsterdam

[13] redactie, De val van het kabinet-Kok over Srebrenica. Trouw (18 april 2002). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 11 augustus 2017.

[14] Wichert ten Have, Koos van der Bruggen, Jeroen Kemperman, Ralf Futselaar, Jaap Cohen, De val van Srebrenica : luchtsteun en voorkennis in nieuw perspectief. NIOD (19 augustus 2016). Gearchiveerd op 11 augustus 2017. Geraadpleegd op 10 augustus 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]