Litorosuchus
| Litorosuchus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Midden-Trias | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Litorosuchus Li et al., 2016 | |||||||||||
| Typesoort | |||||||||||
| Litorosuchus somnii | |||||||||||
| |||||||||||
Litorosuchus[1][2] is een geslacht van uitgestorven gepantserde, semiaquatische archosauriforme reptielen uit het Midden-Trias van China, nauw verwant aan de morfologisch vergelijkbare Vancleavea. Het bevat de enige soort Litorosuchus somnii.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Voor een archosauriform was Litorosuchus middelgroot en ongeveer twee meter lang. Het toont duidelijke aanpassingen aan een semi-aquatische levensstijl: de neusopening is naar achteren verplaatst en naar boven gericht, de staart is langwerpig en lang (ongeveer zestig procent van de gehele lengte van het dier), het schouderblad is kort en breed, de voeten zijn voorzien van zwemvliezen (zoals getoond door gefossiliseerde huidafdrukken), de nek is lang en slank en de snuit is lang, waarbij veel van de tanden conisch zijn. In veel van deze opzichten lijkt Litorosuchus op de vergelijkbare semi-aquatische Vancleavea uit Noord-Amerika.
Net als Vancleavea was het lichaam van Litorosuchus bedekt met benige platen die bekend staan als osteodermen, waarvan acht verschillende typen kunnen worden waargenomen: twee rijen rechthoekige tot ronde halfconcave osteodermen met centrale ribbels die de nek en rug bedekten; meer ovale osteodermen, ook met ribbels, bedekten de zijkanten van de romp en de rest van de nek; een rij hoge, stekelvormige osteodermen bekleedde de bovenkant van de staart (vergelijkbaar met Vancleavea); kleine, dunne en variabel gevormde osteodermen bedekten de arm boven de hand en de voet boven de enkel; lagen kleine osteoderm bedekten de handen en voeten; rijen brede, ovale osteodermen bedekten de onderkant van de romp; evenzo brede maar half holle osteodermen bedekten het onderste deel van de staart; en ovale, gekielde osteodermen met een inkeping aan de achterrand bedekten de rest van de staart. Van deze acht typen worden de eerste vier gevonden bij andere archosauriformen, maar de laatste vier zijn volledig uniek voor Litorosuchus.
Afgezien van de bovengenoemde kenmerken, kan Litorosuchus ook worden onderscheiden van andere archosauriformen door een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken: slechts twee tanden zijn aanwezig op de premaxilla en bevinden zich dicht bij de voorkant van het bot; het maxillaire uitsteeksel, aan de achterrand van de premaxilla, is relatief lang; de opgaande tak van het bovenkaaksbeen strekt zich uit achter de achterrand van het neusgat; er is een grote, hoektandachtige (caniniforme) tand op elk bovenkaaksbeen (ook te zien bij Vancleavea); het prefrontale bot is T-vormig en strekt zich uit tot aan het traanbeen, dat de laatste scheidt van de oogkas; de breedte van het schedeldak tussen de fenestrae antorbitalis is erg smal, slechts een vijfde van de breedte van het schedeldak tussen de oogkassen; een verticale richel is aanwezig aan de zijkanten van de meeste staartwervels; en het gewricht tussen het sprongbeen en het calcaneum is een eenvoudig stootgewricht (de botten ontmoeten elkaar op vlakke oppervlakken, geen kogelgewrichten).
Ontdekking en naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
Litorosuchus is bekend van een bijna compleet skelet, ingebed in een plaat kalksteen en liggend op de linkerkant. De rotsen waarin het exemplaar werd gevonden, bevinden zich in Fuyuan County in Yunnan en behoren tot de Zhuganpo-afzetting van de Falang-formatie uit het Ladinien. Het exemplaar wordt opgeslagen in het Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology onder het nummer IVPP V 16978.
De geslachtsnaam is afgeleid van het Latijnse litoralis ('kust'), in verwijzing naar de habitat van dit dier, en de Griekse souchos ('krokodillengod'). De soortaanduiding somnii komt van het Latijnse somnium ('droom'); dit komt omdat de hoofdauteur van het dier droomde terwijl hij probeerde er een naam voor te bedenken.
Classificatie[bewerken | brontekst bewerken]
In 2016 bleek Litorosuchus nauw verwant te zijn aan Vancleavea in een fylogenetische analyse, waarbij beide niet-archosaurische archosauriformen waren. De resultaten van deze analyse worden hieronder gedeeltelijk weergegeven.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleoecologie[bewerken | brontekst bewerken]
De Zhuganpo-afzetting van de Falang-formatie, waarvan Litorosuchus bekend is, zou een kustomgeving met ondiep water zijn geweest. Naast verschillende actinopterygische vissen zijn er verschillende reptielen bekend van deze locatie; ze omvatten de landbewonende Macrocnemus evenals de aquatische Lariosaurus, Keichousaurus, Yunguisaurus, Qianxisaurus, Tanystropheus, Anshunsaurus en Glyphoderma.
Naast Litorosuchus en Vancleavea omvatten andere mogelijk semiaquatische archosauriformen Qianosuchus en Diandongosuchus; beide tonen enkele van de morfologische specialisaties die verband houden met semiaquatische levensstijlen, en de laatste werd gevonden met visgraten in zijn maag. Bovendien hebben fytosauriërs en proterochampsiden ook ingetrokken neusgaten. Het grote aantal onafhankelijke verwervingen van semi-aquatische levensstijlen onder archosauriformen kan wijzen op plasticiteit in de levensstijl van deze dieren, wat ook het overwegend voorkomen van semi-aquatische krokodillen en vogels in de moderne wereld zou kunnen verklaren.
Bronnen, noten en/of referenties
|