Overleg:Cananefaten

Kaart

Heeft iemand een getrouwere kaart om de huidige te vervangen? Het is een beetje raar om een kaart met de provincie flevoland te gebruiken voor die tijd. --84.86.49.203 6 feb 2012 02:26 (CET)

Look-meesters

Wat zijn 'look-meesters'? Betekent de naam niet gewoon 'riet-eters'? Soczyzczi 21 feb 2007 01:57 (CET)

het eerste deel van het woord is van Keltische oorsprong, het tweede deel Germaans. Dit kan verklaard worden door het idee dat de originele bewoners van de Nederlandse kuststreken, de look mensen, een instroom van Germaanse immigranten (vgl. komst van de Bataven) ondervonden die zich profileerden als hun leiders. Look (prei) is van oudsher een heroisch symbool dat mannelijkheid verbeeld.

Het Proto-Keltisch moet een woord *kannīnā hebben gehad, dat “look” betekent. Hieruit werd het het Oud-Ierse cainnean afgeleid (“look”), Modern Welsh cennin (“look; narcis”) en Modern Bretons kignen (“knoflook”). Behalve in het Keltisch schijnt dit “lookwoord” alleen nog connecties in de Slavisch talen te hebben, dus er zou een gemeenschappelijk (maar onbekende) non-Indo-europese bron kunnen zijn.

Voor het tweede deel van het woord, vergelijk Gothic woorden with faþs: bruþ-faþs (“bruidegom”), hunda-faþs (“honderdman, centurio”), þusundi-faþs (“duizendman”) en swnagoga-fada “(van) de synagogeleider”. Dit faþs is een prima parallel voor het latijnse fates. het gaat terug op het Proto-Indo-europese *potis “meester”, vergelijk het Griekse pósis ”echtgenoot”, en Sanskrit páti “meester, echtgenoot”. De oorspronkelijke tribale naam was waarschijnlijk Cannenefaþ-. Omdat het latijn de Germaanse th-klank niet kende, werd het uiteindelijk met een t geschreven.

Ontleend aan: Lauran Toorians, De Cananefaten in taalkundig perspectief. In: W. de Jonge, J. Bazelmans and D. de Jager (red.), Forum Hadriani. Van Romeinse stad tot monument. Utrecht, 2006

Hunter61 23 feb 2007 06:15 (CET)

Wauw, daar heb je tenminste wat aan! Dank je wel, Hunter61. Dat is de oplossing voor een vraag die me heeft beziggehouden sinds lezing van de Vrolijke Vaderlandse Geschiedenis van Bertus Aafjes: 'Hier woonden de Kaninefaten / Die zo graag konijnen aten.' Soczyczi

Dat is terug te voeren op het feit dat Caninefaten te letterlijk (niet-wetenschappelijk) als "konijnenvatters" werd vertaald Hunter61 24 feb 2007 08:10 (CET)

De Cananefaten zijn dus de 'Heren van de Prei'. Noemden ze zichzelf zo? - Alleen, het woord is dus *kannīnā, niet *kannānā. Toch Caninefaten, dan? Soczyzczi 23 feb 2007 11:28 (CET)

Zoals blijkt uit een gevonden inscriptie heetten zij in de Romeinse tijd Cananefaten. De spelling Caninefaten berust op transscriptiefouten in de klassieke bronnen Hunter61 24 feb 2007 08:10 (CET)

Kernvraag hier is eigenlijk of het schild nou van ijzer (can, metaal) was of van riet, zodat je de volksnaam met schilddragers kunt vertalen, denk aan hun Brinno die in de bron op het schild rondgedragen wordt, of nog verder terug de schilddragers van Alexander de Grote. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.173.42.108 (overleg · bijdragen) 31 mrt 2017 20:33‎

Kruidenmeesters

Zou je de Canninefaten kunnen beschouwen als kruidenmeesters?

Op oude kaarten kom ik het "Herba Brittanica" tegen. In een lange strook genaamd "Littus Brittannicum" zou dit weldadig langs de Nederlandse kust hebben gegroeid. Van dit kruid wordt gezegd dat het zou helpen tegen mondontsteking of scheurbuik. Het landgoed "Kruidberg" behoorde vroeger bij slot Brederode en de ambachtsheerlijkheid Velsen. Kruidberg was o.a. eigendom van Gerard van Velsen, de moordenaar van Floris V. Van de berg en de zandige berggronden buiten Haarlem wordt wel gezegd dat er Parelkruid groeide. Dit "Parelzaad" is mogelijk het Herba Brittanica zoals afgebeeld op de oude kaart. Van deze bij ons zeldzame plant wordt wel gezegd dat men vroeger dacht dat de harde nootjes (de parels) een goed geneesmiddel tegen nier- en blaasstenen vormden. De Kruidberg is te vinden bij Santpoort naast de Kennemerduinen en nu bezit van Natuurmonumenten. Er wordt door de Romeinse geschiedschrijvers ook geschreven over de Brittanische vloot, soms in relatie tot de Canninefaten. De vloot was kennelijk niet gestationeerd in Engeland, maar in de nabijheid van Kennemerland bij Velsen in het daar gelegen Romeinse scheepskamp castra Navalia. De vloot was verbonden met het 14e legioen en was tot 43 n.Chr. gelegerd in Mainz. Vermoedelijk lagen de schepen in de periode na 43 te Velsen. Julius Civilis nam tijdens de Bataafse opstand 24 schepen in beslag, mogelijk van deze vloot.

Kruidendokters of niet, ik reken de Canninefaten in elk geval tot het Friese volk op grond van de naam van hun leider, net als de Bataven.

F.N.H., 11 januari 2009. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.172.98.197 (overleg · bijdragen) 21 jan 2009 17:12

Als je het hebt over een kruid "tegen mondontsteking of scheurbuik" dan heb je het over Lepelblad. Deens lepelblad komt veel voor in de duinen van Kennemerland. Andere soorten staan meer in kwelders en die waren er destijds volop langs de Hollandse kust. Wimw (overleg) 3 jan 2016 13:48 (CET)

Geen idee wat het toen was. Zal iets houterigs geweest kunnen zijn waar Bret of Brit dan van afkomt, of iets met medicijnen. Het kan in elk geval heel goed paardrijden, daar gebruikt men al snel medicijnen, maar het zal duidelijk niet de volksnaam verklaren, wel iets waar men goed in was. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.173.42.108 (overleg · bijdragen) 31 mrt 2017 20:38

Schildknapen Alexander de Grote

Bij nader inzien zal de naam 'schilddragers' betekenen. Het Engelse woord "cane" (rossen, slaan) lijkt nog te verwijzen naar het schild en het "faten" zal 'vatten' ofwel vasthouden zijn. F.N. Heinsius, 15 maart 2010. 81.59.24.144

Tja, F.N. Heinsius, het lijkt er wel op dat je theorieën brouwsels zijn uit je eigen keukentje. Is er niet een recent peer-reviewed boek of artikel over deze materie? Glatisant (overleg) 7 feb 2015 03:06 (CET)

Neen, dat lijkt misschien zo gezien de ontwikkelingsgang van dit onderzoek, maar vooralsnog blijf ik bij bovenstaande taalkundige analyse dat het woord kaninefaat 'schilddrager' betekent. F.N.H., 29 mei 2015.

Hier geen wijziging meer aan toe te voegen. Volksnaam zal schilddragers blijven m.i. goed bedacht dit.

Het blijft een rommelig geheel zo. Eerst iets van kruiden en dan toch niet. Verklaart de volksnaam klaarblijkelijk vrij letterlijk als een beroepsnaam van schilddrager. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 159.100.67.82 (overleg · bijdragen) 9 sep 2017 13:20