Overleg:Vedische tijd

eerste kritische kanttekeningen

Geachte collegae,

Ik ben zo vrij enkele kritische aantekeningen te maken bij dit artikel.

• Zelf zou ik deze titel ('Vedische beschaving') niet gebruiken, en ook niet verdedigen.

  Ik heb weliswaar maar één Nederlandstalige publicatie over de geschiedenis van India in huis - W.M. Callewaert, I. Goddeeris (2010): Een geschiedenis van India - maar daarin wordt deze term niet gebruikt.

  Google books geeft geen treffers van literatuur waarvan ik onder de indruk ben. [1]

  Ik vraag mij zelfs af of het concept van een Vedic civilization courant is. Voor de goede orde: een cultuur is iets anders dan een beschaving.

• Aangenomen dat het concept wel courant is, vraag ik mij het volgende af:
  • Bij mijn weten kende men in de Vedische tijd het schrift niet. Terwijl dit als een essentieel kenmerk van een beschaving gezien wordt.
  • Wanneer begon de Vedische beschaving? Waarom toen?
  • Wanneer eindigde de Vedische beschaving? Waarom toen?
  • Hoe heet de beschaving die erop volgde?
• Verder valt mij op dat er in de huidige tekst eigenlijk alleen aandacht wordt besteed aan de religieuze teksten en geheel geen aandacht aan de materiële cultuur. Ik vind dat op zijn zachtst gezegd vreemd.

vriendelijke groeten, S.Kroeze (overleg) 26 feb 2015 12:16 (CET)

Beste S.Kroeze,

• Destijds geloof ik dat mijn belangrijkste beweegreden om voor de titel "Vedische beschaving" te kiezen was, dat ik het gelijk wilde houden met Indusbeschaving (overigens zelf ook geen onomstreden term). Ik ben na het lezen van uw commentaar op zoek gegaan, en in de literatuur de term "Vedic civilization" slechts eenmaal tegengekomen; dit feit alleen al lijkt me onvoldoende om een dergelijke term en titel mee te kunnen ondersteunen. "Vedic culture" komt overigens wel iets vaker voor, maar wat me vooral opviel was dat de meeste auteurs dergelijke termen proberen te mijden. "Vedic period" lijkt meer gebruikelijk te zijn, soms zelfs verdeeld in "early Vedic" en "late Vedic", of zelfs in 3 onderperioden. Dit wordt nauwelijks van verdere uitleg voorzien en de grenzen zijn vaag. De overgang naar sedentaire landbouw lijkt als ondergrens van "early Vedic" te gelden.
• Gerelateerd: bij nader inzien kwam ik bovendien tot de conclusie dat de term "Indo-Aryans" nergens gebruikt wordt waar deze niet zuiver taalkundig (sprekers van een Indo-Arische taal) bedoeld kan zijn. Men heeft het in die zin over "arya" (letterlijk hoe de priesters van de Veda's hun stammen noemden). Waarschijnlijk zijn de migranten die het Indisch Subcontinent (waarschijnlijk in kleine groepen, met tussenpozen, over een periode die wel 5 eeuwen kan beslaan) binnentrokken in de eerste helft van het 2e millennium v.Chr. de enige casus waarin de term een etnische betekenis zou kunnen dragen.

Het leek me daarom analoog met uw kritiek beter de titel van het artikel op een periode te baseren - ondanks de problemen die zoiets meebrengt - ik heb het artikel hernoemd.

• Die keus brengt dan het probleem van de afbakening van de periode met zich mee. Simpelweg kan gesteld worden dat de "Vedische periode" de periode was waarin de Veda's en andere Vedische literatuur tot stand kwam - een proces dat ongeveer 1100 jaar in beslag nam. Dat is echter wat simpel en lijkt bovendien niet helemaal correct (de Mahabharata en sommige Purana bv. worden soms verondersteld pas in de 3e of 4e eeuw v.Chr. hun definitieve vorm te hebben gekregen). In mijn bronnen heb ik weinig duidelijke informatie gevonden wat nu precies de grens vormt, maar er zijn wel aanwijzingen te vinden.
  • Het begin van de "Vedic period" lijkt samen te hangen met ofwel de migratie van de eerste Indo-Ariërs (ergens tussen 1900-1700 v.Chr.), ofwel de oudste delen van de Rig Veda (1600-1500 v.Chr.). Het is dus mogelijk dat er enige overlap met de latere fasen van de Harappacultuur bestaat (overigens lijkt me de datum van 1300 v.Chr. die in het artikel Indusbeschaving genoemd wordt voor "late Harappan" niet houdbaar - dat is wel erg laat, mijn bronnen houden ongeveer 1750 v.Chr. aan). Cultureel gezien komt het begin van de Vedische periode dan neer op het verschijnen van de 3 kenmerken van de samenleving van de "arya": de offercultus, de sterke sociale hierarchie en het Sanskriet. Archeologen lijken de (vaak controversiële) link met de schriftelijke bronnen vooral te baseren op offerriten, domesticatie van het paard, bronzen artifacten en gespaakte wielen - ik hoop dat ik dit gegeven enigszins recht gedaan heb in het artikel.
  • Het einde van de "Vedic period" lijkt te liggen bij een aantal belangrijke ontwikkelingen: de komst van de schrijfkunst en eerste "echte" historische bronnen rond 500 v.Chr.; politiek het ontstaan van de eerste keizerrijken (rond 450 v.Chr.); het einde van het religieuze monopolie van de brahmanen met de komst van de "heterodoxe", individuele verlossing predikende sekten: boeddhisme, jainisme, Ajivika, enz. (rond 500-450 v.Chr. - wanneer precies is omstreden; ik heb begrepen dat recente opgravingen in Lumbini de jaartallen uit de traditie lijken te bevestigen - in hoeverre dit de wetenschappelijke consensus zal veranderen weet ik niet en ik durf geen datum te noemen in het artikel). De opvolgende periode wordt "classical" genoemd, en zou het hoogtepunt hebben bereikt onder de Gupta's. Dat is pas 900 jaar later! De tweede helft van het 1e millennium v.Chr. wordt wel de periode van "classical empires" genoemd (Nanda, Maurya, Alexander) maar dat laat onverlet dat vanaf Asoka (3e eeuw v.Chr.) in feite niet meer sprake was van "empires", tot de komst van de Kushana's (2e eeuw n.Chr.) en Gupta's (4e eeuw n.Chr.) - de eersten waren bovendien niet direct afkomstig van of beperkt tot het subcontinent. De definiering van de "classical period" komt dan ook vooralsnog wat vaag op me over en wellicht wordt de term daarom weinig gebruikt.
• Wat betreft het gebrek aan aandacht aan de materiele cultuur: ik hoop dat dit nu voldoende is rechtgetrokken. Wat volgens mij nog aanvulling kan gebruiken is aandacht voor handel en nijverheid. De latere archeologische culturen (Northern Black Ware, enz.) missen ook nog; het stukje over filosofie kan beter. Desondanks vind ik het artikel nu wel min of meer voldoende informatie bieden, op wat kleinere aanvullingen en redactionele wijzigingen na.

Vriendelijke groet, Woudloper _overleg 22 jul 2015 15:24 (CEST)