Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Winschoten (1878-1888)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Winschoten (1878-1888) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Winschoten in de periode 1878-1888.

Het kiesdistrict Winschoten was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd in 1878 gewijzigd door een aanpassing van de Kieswet. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Anloo, Bellingwolde, Borger, Gasselte, Gieten, Hoogezand, Meeden, Muntendam, Nieuwe Pekela, Onstwedde, Oude Pekela, Scheemda, Sappemeer, Veendam, Vlagtwedde, Wedde, Wildervank, Winschoten en Zuidlaren.

Het kiesdistrict Winschoten was in deze periode een meervoudig^[1] kiesdistrict: het vaardigde twee leden af naar de Tweede Kamer. Om de twee jaar trad één van de leden af; er werd dan een periodieke verkiezing gehouden voor de vrijgevallen zetel. Bij algemene verkiezingen (na ontbinding van de Tweede Kamer) bracht elke kiezer twee stemmen uit. Om gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel behalen.^[2]

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

26 februari 1878[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren tussentijdse verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de omzetting van het kiesdistrict Winschoten in een meervoudig kiesdistrict waardoor een tweede zetel beschikbaar kwam.^[3]

	26 februari	12 maart^[4]
Kiesgerechtigden	2.558	2.558
Opkomst	1.341	1.609
Geldige stemmen	1.330	1.594
Blanco stemmen	3	8
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk	447	846
D. Mulder	465	748
L.G. Brock	203
D.R. Mansholt	137
B.J. Gratama	67

10 juni 1879[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	2.628
Opkomst	1.229
Geldige stemmen	1.219
Blanco stemmen	5
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk^[5]	686
D. Mulder	461
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop	66

14 juni 1881[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	2.749
Opkomst	723
Geldige stemmen	709
Blanco stemmen	12
Kandidaten
H. Goeman Borgesius^[5]	618

12 juni 1883[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	2.801
Opkomst	1.060
Geldige stemmen	1.053
Blanco stemmen	6
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk^[5]	693
B.J. Gratama	326

28 oktober 1884[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[6]

	28 oktober
Kiesgerechtigden	2.797
Opkomst	1.149
Geldige stemmen	2.266
Blanco stemmen	32
Kiesdrempel	567
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk^[5]	882
H. Goeman Borgesius^[5]	859
A.F. de Savornin Lohman	241
J.G. Nederhoed	237

15 juni 1886[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[7]

	15 juni
Kiesgerechtigden	2.981
Opkomst	1.521
Geldige stemmen	2.973
Blanco stemmen	43
Kiesdrempel	743
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk^[5]	1.064
H. Goeman Borgesius^[5]	1.030
M.A. de Savornin Lohman	397
O.Q. van Swinderen	396

1 september 1887[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[8]

	1 september	14 september^[4]
Kiesgerechtigden	2.923	2.923
Opkomst	1.294	n.b.
Geldige stemmen	2.568	1.110
Blanco stemmen	16	n.b.
Kiesdrempel	642	555
Kandidaten
H. Goeman Borgesius^[5]	863
H.L. Drucker	475	606
A. Winkler Prins	329	504
O.Q. van Swinderen	299
J.G. Nederhoed	285
J.H. Smidt	224

3 oktober 1887[bewerken | brontekst bewerken]

Hendrik Drucker, gekozen bij de verkiezingen van 1 september 1887, nam zijn benoeming niet aan. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.

	3 oktober
Kiesgerechtigden	2.923
Opkomst	1.024
Geldige stemmen	1.018
Blanco stemmen	6
Kandidaten
J.W.J. de Vos van Steenwijk^[5]	547
A. Winkler Prins	303
J.M. Smit	90
O.Q. van Swinderen	67

Voortzetting[bewerken | brontekst bewerken]

Na de grondwetsherziening van 1887 werden de meervoudige kiesdistricten opgeheven; het kiesdistrict Winschoten werd derhalve omgezet in een enkelvoudig kiesdistrict.^[1] De gemeenten Anloo, Borger, Gasselte, Gieten, Wildervank en Zuidlaren werden toegevoegd aan het al bestaande kiesdistrict Assen, de gemeente Hoogezand aan het eveneens al bestaande kiesdistrict Groningen en de gemeenten Meeden, Muntendam, Nieuwe Pekela, Onstwedde, Oude Pekela, Sappemeer, Veendam en Vlagtwedde aan het nieuw ingestelde kiesdistrict Veendam. Een gedeelte van het kiesdistrict Appingedam (de gemeenten Beerta, Finsterwolde, Midwolda, Nieuweschans, Nieuwolda, Noordbroek, Termunten en Zuidbroek) werd toegevoegd aan het kiesdistrict Winschoten.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Winschoten op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ ^a ^b Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.
↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
↑ In 1878 werd het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van 80 naar 86. Daarom werden op 26 februari 1878 in zes kiesdistricten tussentijdse verkiezingen gehouden.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Winschoten.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[enkel-meer-1] Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.

[drempel-2] De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.

[3] In 1878 werd het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van 80 naar 86. Daarom werden op 26 februari 1878 in zes kiesdistricten tussentijdse verkiezingen gehouden.

[tweede_ronde-4] Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[zittend-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Winschoten.

[6] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[7] De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.

[8] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]