Naar inhoud springen

Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes/Ons volk; den vaderlant ghetrouwe (verzetsblad, Utrecht-Amsterdam-'s-Gravenhage)

Koppelingen toevoegen
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Hieronder zie je een beginnetje (opzetje, stub) van een Wikipedia-artikel over een Nederlandse verzetskrant uit de Tweede Wereldoorlog.

Dit beginnetje is aangemaakt in het kader van het Wikiproject Verzetskranten.

De informatie in het beginnetje is rechtstreeks overgenomen uit het boek De ondergrondse pers 1940-1945 van Lydia Winkel, in zijn geheel als PDF te vinden op Wikimedia Commons.

Onderstaand beginnetje is nog niet rijp voor de hoofdnaamruimte van Wikipedia, je kunt helpen om het te controleren of aan te vullen tot een volwaardig artikel.

In de handleiding voor deelnemers aan het Wikiproject Verzetskranten lees je hoe dit werkt.

Andere beginnetjes van verzetskrantenartikelen vind je in Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes


Ons volk; den vaderlant ghetrouwe
Plaats(en) van uitgave Amsterdam, Utrecht en 's-gravenhage
Verschijningsfrequentie Maandelijks tot september 1944, daarna 2 maal per maand
Inhoud Algemene artikelen, Binnenlandse berichten en Opinie-artikelen
Reproductiemethode Gedrukt
Oplage Tussen de 55000 en 120000
Datum eerste uitgave 7 oktober 1943
Datum laatste uitgave 1 mei 1945
Taal Nederlands
Vervaardigers/redacteuren K. Knol Jan van Mansvelt Denis Claire Baudouin Mesritz G. Monsees L. van Nouhuys P.A.E. Renardel de Lavalette F.H. Sobels R. van Aalst A. de Vries J.C. Woestenburg jr. F.A. Ameling Wim Eggink Johanna van Hellenberg Hubar A. Frederiks G.H. Gelder Jan Glastra van Loon B.B. de Groot A.A. Heeres
Gerelateerde kranten Die Letzte Chance!; Organ der Deutschen Widerstandsbewegung Het vaderland; blad voor de Nederlands(ch)e arbeiders in Duitsland Verzet; orgaan voor de nationale bevrijding De gil Slaet op den trommele Ons rijk De toekomst Kleine krant van ons volk; -den vaderlant ghetrouwe- Sol justitiae; het Utrechts studentenblad Maandagochtendblad ons volk Oranje-bulletin; met medewerking van De Geus, Ons Volk, Het Parool, Vrij Nederland, Je Maintiendrai, Voor God en den koning, De Waarheid, Trouw, Ons Vrije Nederland, De Nieuwsbode en Slaet op den Trommele
Nr. in DOP van L.E. Winkel 581
Beschrijving in catalogus 376299290
Portaal  Portaalicoon   Media

Ons volk; den vaderlant ghetrouwe was een verzetsblad uit de Tweede Wereldoorlog, dat vanaf 7 oktober 1943 tot en met 1 mei 1945 in Amsterdam, Utrecht en 's-Gravenhage werd uitgegeven. Het blad verscheen maandelijks tot september 1944, daarna 2 maal per maand in een oplage tussen de 55000 en 120000 exemplaren. Het werd gedrukt en de inhoud bestond voornamelijk uit algemene artikelen, binnenlandse berichten en opinie-artikelen.

Betrokken personen[bewerken | brontekst bewerken]

Gerelateerde kranten[bewerken | brontekst bewerken]

Categorie:Illegale pers in de Tweede Wereldoorlog

Ruwe tekst Winkel-lemma[bewerken | brontekst bewerken]

Hieronder staat de tekst over Ons volk; den vaderlant ghetrouwe uit lemma nr. 581 van De Ondergrondse Pers. Met behulp van deze tekst (en andere bronnen) kunnen Wikipedianen het bestaande artikel verbeteren. De Ondergronds Pers is ook als full-text PDF beschikbaar op Wikimedia Commons, daar is onderstaande tekst dus ook terug te vinden.

ONS VOLK is ontstaan na besprekingen tussen studenten en pas afgestudeerden, gehouden in de zomer van 1943, betreffende de oprichting van een nieuw illegaal periodiek dat door een grote oplage en populaire stijl de massa van het Nederlandse volk zou kunnen bereiken. Overeenstemming over de grondslagen van het nieuwe blad werd echter niet bereikt. De gevoerde discussie deed echter bij de studenten G.H. Gelder, ind. stud. te Leiden, en W. Eggink, soc. geogr. kandidaat te Utrecht (zie SLAET OP DEN TROMMELE, nr. 741 en SOL JUSTITIAE, nr. 748) het denkbeeld ontstaan, zelfstandig tot redactie en uitgave over te gaan. Zij vonden dat de illegale pers haar belangrijkste taak: de geest van verzet te stimuleren, verwaarloosde en ook in haar verspreiding te zeer beperkt bleef tot bepaalde bevolkingsgroepen. Naar hun mening bestond vooral behoefte aan zuivere verzetsliteratuur tegen aantasting van hetgeen zij kortweg 'de humaniteit' noemden. Onder inschakeling van de contacten ontstaan uit velerlei illegale activiteit op andere terreinen, richtten zij ONS VOLK op, het eerste illegale orgaan waarin ook veel actuele foto's waren opgenomen. Lezenswaardig vooral ook was het blad door de inside-information die het bracht uit overheidskringen. Daarbij werd voor humor (zowel in woord als in tekening) een ruime plaats ingeruimd. Het eerste nummer verkreeg aanstonds een landelijke verspreiding, verzorgd vanuit twee centra: Utrecht (Eggink) en Den Haag (Gelder). Er werden drie edities gedrukt te 's-Gravenhage, Woerden en Apeldoorn; voor zover het formaat geen belemmering vormde, was de inhoud gelijk. Later werden nog drukkers gevonden in andere plaatsen, o.a. Amsterdam en Alphen aan den Rijn. Dat de voor een illegaal blad ongekend hoge beginoplaag van 55.000, welke bovendien snel steeg, de organisatie voor enorme problemen stelde, behoeft geen betoog. Gedeeltelijk werd voor de verspreiding de verspreidingsgroep van K. Knol en R. van Aalst ingeschakeld (zie VERZET, nr. 922). De verspreiding was echter grotendeels in handen van studenten en de relaties, die deze in verschillende plaatsen hadden. Vooral in het westen, midden en zuiden van het land geschiedde de verspreiding zeer intensief. Voor de expeditie werd voornamelijk van bodediensten en beurtvaart gebruik gemaakt. Terzelfder tijd als ONS VOLK werd HET VADERLAND opgericht, bestemd voor de in Duitsland werkende Nederlandse arbeiders (zie nr. 897}, terwijl DE TOEKOMST (opgericht op initiatief van mr. D.C.B. Mesritz) van het technisch apparaat van ONS VOLK gebruik maakte (zie nr. 811). Matrijzen van ONS VOLK werden door J. van Mansvelt en J.C. Woestenburg jr. uit Leiden naar Gennep gebracht, waar op de persen van de in oktober '43 verboden 'MAAS- EN NIERSBODE' werd gedrukt en het blad daar en in de omgeving werd verspreid. Op 21 januari 1944 verloor ONS VOLK beide leiders, toen de Sicherheitspolizei bij de uitvoering van een gecoördineerde actie tegen de PAROOL-groep gemeenschappelijke adressen binnenviel (zie blz. 201). Gelder vond die dag de dood in Den Haag, Eggink overleed in apri1 1945 in het tuchthuis te Hameln. Enige maanden lang had nu mr. Mesritz de leiding der redactie, hij werd echter op 16 mei 1944 gearresteerd en is op 16 maart 1945 in het concentratiekamp Rathenow overleden. Spoedig kristalliseerde uit de kringen van hun medewerkers een kern, die tot de bevrijding, zij het met - merendeels tijdelijke - verliezen, de leiding van ONS VOLK uitmaakte, te weten: mevrouw J.W.Th.M. Eggink-van Hellenberg Hubar, J.F. Glastra van Loon, B.B. de Groot, A.A. Heeres, J. van Mansvelt, G. Monsees, L. van Nouhuys, P.A.E. Renardel de Lavalette, A. de Vries en J.C. Woestenburg jr. De gebeurtenissen van september '44 brachten een decentralisatie van de 'verspreiding Den Haag' met zich mee. In Den Haag en Amsterdam verschenen aparte edities. De 'verspreiding Utrecht' bleef intact, te gereder waar het grootste gedeelte van de medewerkers inmiddels was bevrijd. Een regelmatig contact tussen de kernleden bleef evenwel behouden, zodat de inhoud der lokale edities op hoofdpunten overeenstemde. Verdere publikaties van ONS VOLK waren: DIE LETZTE CHANCE (nr. 362}, ORANJE-BULLETIN (nr. 617, initiatief van ONS VOLK-Utrecht, in grote en vele provinciesteden nagevolgd, ook onder de titel DE VRIJE PERS}, de ezelsprent ('ik ga óók naar Duitsland, want ze zeggen dat het gras daar langer is'), het 'extra nummer' van DE GIL (nr. 206), het MAANDAGOCHTENDBLAD ONS VOLK (nr. 399) en DE KLEINE KRANT VAN ONS VOLK (nr. 297). De onontbeerlijke letterlijke teksten van door Radio Oranje uitgezonden redevoeringen en regeringsmededelingen werden geleverd door de radio-luister-opnamedienst van J.C. Verhagen (zie: SLAET OP DEN TROMMELE, nr. 741). Technische medewerking werd verleend aan: de brochures ZES KAARSEN VOOR INDIË, door mr. Leonhard Huizinga en OPBOUW VAN EEN NIEUW RIJKSBESTUUR; het blad ONS RIJK (zie nr. 577) en plakacties als 'DIE LETZTE WAFFE', 'DAS NEUE DEUTSCHLAND BRAUCHT MÄNNER' en 'AN DIE KINDER VON 1918'. Teneinde aan geldmiddelen te komen, richtte de Utrechtse groep de uitgeverij HET STICHTSE PEPERTJE op onder leiding van F.A. Ameling en F.H. Sobels, en met medewerking van de tekenaar A. Frederiks. Deze gaf behalve de ezelprent, twee boekjes met karikaturen en de Mosquito-kalender uit; voorts het gedicht 'Vooravond voor Kerstmis' van A. den Doolaard en het boekje 'Thank you' voor de bevrijders van Nederland. Overeenkomstig de opzet staakte de organisatie ONS VOLK bij de bevrijding, nadat nog een slotnummer was uitgegeven, alle naar buiten tredende activiteit.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Wikiproject/Verzetskranten/Beginnetjes/Ons_volk;_den_vaderlant_ghetrouwe_(verzetsblad,_Utrecht-Amsterdam-%27s-Gravenhage)&oldid=65153586"