Wikipedia:Wikiproject/Wist je dat/Sjablonen/December

Hieronder staan alle sjablonen voor de Wist je dat-sectie op de hoofdpagina van de maand december.

Ga naar: januari - februari - maart - april - mei - juni - juli - augustus - september - oktober - november - december - goedgekeurde weetjes

1 december

...de Nederlander Samuel van de Putte in de achttiende eeuw de eerste Europeaan was die de route Lhasa–Peking heen en terug reisde?
... het sinterklaasliedje Zie, de maan schijnt door de bomen (1845) is geschreven door J.P. Heije en getoonzet door J.J. Viotta?
... Rio de Janeiro van 1807 tot 1822 de hoofdstad van Portugal was?
... het Belgenmonument in Amersfoort, vanuit België opgezet en gebouwd van 1916 tot 1919 als dank voor genoten gastvrijheid van Belgische vluchtelingen in Nederland in de Eerste Wereldoorlog, pas in 1938 officieel werd overgedragen vanwege spanningen tussen de twee landen?
... de Filipijnse en Maleise vliegende kat huidvliegers zijn, die nauw verwant zijn aan de primaten?

2 december

... de Strofische gedichten van de middeleeuwse mystica Hadewijch 700 jaar lang werden beschouwd als gedichten, tot professor Louis Grijp in 1992 aantoonde dat het liederen waren door zes melodieën te achterhalen?
... John Paul Larkin door te scatten van zijn stotterprobleem een tophit maakte?
... het zevenentwintigste amendement van de Grondwet van de Verenigde Staten al in 1789 aan de staten werd voorgelegd, maar pas in 1992 werd opgenomen in de grondwet?
... het ruim 4000 jaar oude Soemerisch spijkerschrift een zestigtallig talstelsel kende, dat de basis vormt voor onze verdeling van een uur in 60 minuten?
... de Guinnessbrouwerij in 1886 was uitgegroeid tot de grootste bierbrouwerij ter wereld?

3 december

... direct nadat Gerard Cox het controversiële lied Ajax is dood...! uitbracht, Ajax driemaal op rij de Europacup heeft gewonnen?
... Rowan Atkinson, de man achter personages als Mr. Bean en Blackadder, een master in de elektrotechniek heeft behaald aan de universiteit van Oxford?
... de sinterklaasliedjes O, kom er eens kijken en Hij komt, hij komt, die lieve goede Sint (1898) zijn geschreven door de Groningse onderwijzeres Katharina Leopold?
... de betrokkenheid van maffiabaas Al Capone bij dranksmokkel tijdens de drooglegging nooit bewezen kon worden, maar hij uiteindelijk wegens belastingontduiking veroordeeld werd?
... de Liberiaanse hoofdstad Monrovia, gesticht door bevrijde slaven, is vernoemd naar toenmalig president James Monroe van de Verenigde Staten?

4 december

... het pas met de komst van de trans-Atlantische telegraafkabel in 1866 mogelijk werd snel te communiceren tussen Europa en Noord-Amerika?
... de Andromedanevel en de Driehoeknevel met het blote oog waarneembaar zijn, ondanks dat ze zich op enkele miljoenen lichtjaren afstand van de Aarde bevinden?
... larven van bladmineerders gangetjes eten in bladeren?
... de uiterlijke duur van de periode tussen overlijden en reïncarnatie van 49 dagen in het Tibetaans boeddhisme volgens tibetologen zijn oorsprong kent in de door de Chinese prinses Jingcheng (8e eeuw) ingestelde rouwperiode voor de Tibetaanse aristocratie?
... W.F. Hermans' roman Nooit meer slapen, die geen jaaropgave bevat, zich volgens de kalender afspeelt in de zomer van 1962, maar afgaande op de leeftijd van hoofdpersoon Alfred Issendorf in 1965 moet spelen?

5 december

... de standaard voor de viering van het Sint-Nicolaasfeest wordt beschreven in NEN 0512?
... de saxofoon in 1840 ontstond in België toen muziekinstrumentenbouwer Adolphe Sax een klarinetmondstuk op een koperinstrument met kleppen plaatste om zo de klankkleur van de klarinet te verbinden met de kracht van een koperinstrument?
... een astroïde geen, maar een asteroïde wel een hemellichaam is?
... het toyisme verantwoordelijk is voor enorme kunstwerken als de Stip in Emmen en de Uppspretta in IJsland?
... veertig procent van de inwoners van Vietnam de achternaam Nguyễn heeft?

6 december

... zaadbalkanker kan leiden tot een positieve zwangerschapstest bij mannen?
... de naakte molrat en Cryptomys damarensis de enige zoogdieren zijn die leven in kolonies met een sociale structuur zoals mieren die hebben?
... de geologische oorsprong van Yosemite Valley een bron van controverse was onder 19e-eeuwse wetenschappers, onder wie Josiah Whitney en John Muir?
... de Gateway Arch, het gezichtsbepalende monument van St. Louis, werd gebouwd ter herinnering aan de westwaartse expansie van de Verenigde Staten in de 19e eeuw?
... de Directie van de Levantse handel en de Navigatie op de Middellandse Zee een college was dat in de periode 1625-1826 de handel van de Nederlandse koopvaardij van en naar het Ottomaanse Rijk reguleerde?

7 december

... door de wijziging van de valuta in Turkije in de 21e eeuw de waarde van 1 miljoen Turkse lira wijzigde in 1 nieuwe Turkse lira?
... Zeeland na het korte avontuur van VC Vlissingen en de komst van Almere City FC de enige provincie in Nederland is zonder betaald voetbal?
... het staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk volgens een oude wet eigenaar is van alle wilde knobbelzwanen in Engeland en Wales?
... militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger die in de Tweede Wereldoorlog krijgsgevangen werden genomen over de periode van krijgsgevangenschap nooit soldij hebben ontvangen?
... de term 'graffiti' teruggaat op het Italiaanse woord graffito, wat 'ingegrifte tekening of tekst' betekent?

8 december

... de componist Ludwig van Beethoven, hoewel hij de laatste vijftien jaar van zijn leven doof was, tot vlak voor zijn dood muziek bleef schrijven?
... VY Canis Majoris een van de grootste sterren is die in het heelal is ontdekt en onze Zon daar enkele miljarden malen in zou passen?
... het wereldwijde web sinds 1991 bestaat?
... de Zeeuwse bolus een Joodse achtergrond heeft?
... Wim Klinkenberg in 1974 van de ledenraad van de Nederlandse Vereniging van Journalisten nooit voorzitter mocht worden, omdat hij de verbanning van schrijver Aleksandr Solzjenitsyn door de Sovjet-Unie verdedigde, terwijl hij daarna nog wel 20 jaar vice-voorzitter bleef?

9 december

... Het Vrije Volk rond 1956 het grootste landelijke dagblad van Nederland was, maar 15 jaar later geen landelijke krant meer was?
... het Mauritshuis in Den Haag gebouwd is door Maurits de Braziliaan, een achterneef van de stadhouder Maurits?
... de gebroeders Wright, twee bekende pioniers in de geschiedenis van de luchtvaart, hun loopbaan begonnen als fietsenmaker?
... de Pantanal in Brazilië het grootste draslandgebied ter wereld is?
... van alle diersoorten die ooit op Aarde hebben bestaan, meer dan 99% is uitgestorven?

10 december

... Anton Mussert, de oprichter van de NSB, op zijn drieëntwintigste trouwde met zijn achttien jaar oudere tante?
... Paul van Ostaijen in zijn bundel Bezette stad over de bezetting van Antwerpen in de Eerste Wereldoorlog experimentele typografie toepaste?
... de componist Mozart tot zijn overlijden werkte aan een requiem voor een opdrachtgever en dat de voltooide delen bij een herdenkingsdienst na zijn begrafenis werden uitgevoerd?
... de apostel Petrus door rooms-katholieken wordt beschouwd als de allereerste paus?
... de achtbanen hun oorsprong vinden in de 17e eeuw in Rusland?

11 december

... de eerste seismograaf al in het jaar 132 werd uitgevonden door Zhang Heng?
... bij perfecte uitvoering van de hoogspringtechniek van Dick Fosbury de atleet over, maar zijn zwaartepunt onder de lat door gaat?
... de Belgische acteur Pascal Duquenne op het Filmfestival van Cannes van 1996 werd bekroond voor zijn rol in de film Le Huitième Jour?
... het geslacht van Sue, een van de compleetste en best bewaarde Tyrannosaurussen, ondanks de naam niet bekend is?
... expressionistische en abstracte kunst volgens de nazi's "ontspoorde kunst" was die niet in het teken van het nationaalsocialisme stond?

12 december

... de eerste editie van het Guinness Book of Records in 1955 door de Guinnessbrouwerij werd uitgegeven naar aanleiding van de vraag welke vogelsoort het snelste is?
... de Belgische astronaut Frank De Winne de eerste commandant van het Internationaal ruimtestation (ISS) was die niet uit de Verenigde Staten of Rusland kwam?
... de stroomrichting van de rivier Chicago in 1900 door ingrijpen van de mens werd omgedraaid?
... Ouwe Sunderklaas een verkleedfeest is dat op Texel op 12 december wordt gevierd, terwijl het gewone sinterklaasfeest hier oorspronkelijk een voorspel op was?
... de oudste boerderij van West-Europa in Best staat?

13 december

... Stalin vijf jaar lang een oosters-orthodoxe priesteropleiding volgde?
... de eerste succesvolle niertransplantatie in 1954 werd uitgevoerd door Joseph Murray, die onder meer daarvoor in 1990 de Nobelprijs ontving?
... de ijsvogel slecht bestand is tegen strenge winters met veel ijs?
... Winston Churchill in 1953 werd onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur?
... de titel Smells Like Teen Spirit, een song van Nirvana, verwijst naar een merk deodorant, terwijl zanger en schrijver Kurt Cobain dat niet wist?

14 december

... de eerste wiki in 1995 werd ontwikkeld door Ward Cunningham, die daarbij onder meer gebruikmaakte van een idee dat in 1945 werd beschreven?
... nacho's hun naam danken aan een Mexicaanse kok?
... op 21 april 2015 in Japan een wereldsnelheidsrecord van 603 km/u is gevestigd door een magneetzweeftrein op het testtraject van JR-Maglev?
... de amazonezeekoe (Trichechus inunguis) door jezuïtische missionarissen ook op vrijdag werd gegeten, omdat ze dachten dat het een vis was?
... de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad kan worden gerekend tot de grote nutteloze werken?

15 december

... de Ethiopische atleet Abebe Bikila bij de Olympische Zomerspelen van 1964 op de marathon zijn legendarische Olympische titel van 1960 prolongeerde, ondanks een recente blindedarmoperatie?
... de Britse voormalig premier David Cameron via een buitenechtelijk kind afstamt van Willem IV, die ook een voorvader is van koning Charles?
... de Russische kosmonauten Joeri Gagarin en Valentina Teresjkova in respectievelijk 1961 en 1963 de eerste man en vrouw in de ruimte waren?
... het Latijn vernoemd is naar de streek Latium, het huidige Lazio, waar deze taal werd gesproken voordat ze zich over een groot deel van Europa verspreidde?
... het nummer Every Breath You Take van The Police geen zoet liefdesliedje is, maar gaat over stalking?

16 december

... pas in 1963 het laatste deel van voormalig Nederlands-Indië bij Indonesië werd gevoegd?
... de Belgische wetenschapper Adolphe Quetelet bedenker is van de body-mass index?
... zeehonden zich voortbewegen met hun achtervinnen, en oorrobben met hun voorste flippers?
... de dodelijkste gedocumenteerde orkaan meer dan 20.000 slachtoffers eiste in 1780?
... de apostel Petrus mogelijk Simon van geboorte heette en van huis uit visser was?

17 december

... Ayman al-Zawahiri, na de dood van Osama bin Laden de belangrijkste leider van de terroristische beweging Al Qaida, in de jaren tachtig heeft gewerkt als arts voor de Rode Halve Maan?
... ondanks het feit dat Jheronimus Bosch een groot aantal altaarstukken schilderde, hij regelmatig zowel hoge als lage geestelijken in zijn werken hekelde?
... gedurende de 400-jarige cyclus van de gregoriaanse kalender de 13e van de maand van alle dagen van de week het vaakst op een vrijdag valt?
... een folly een bouwwerk is dat met opzet nutteloos of bizar is en daarom in het Nederlands wel als vermaaksarchitectuur wordt aangeduid?
... de eerste voorstellen voor het Kanaal van Korinthe door de Landengte van Korinthe reeds dateren uit de 7e eeuw voor Christus, terwijl het kanaal pas voltooid werd in 1893?

18 december

... de restauratie van de Munsterkerk in Roermond van 1863 tot 1890 door Pierre Cuypers het aanzicht van de kerk sterk wijzigde en leidde tot grote controverse?
... walvisluizen parasiteren op walvissen en wel 25 millimeter groot kunnen zijn?
... Evert Hartman in zijn boek Vechten voor overmorgen uit 1980 een dictatuur in 1997 beschreef waarin burgers nauwlettend gevolgd worden door de registratie van alle busreizen?
... de serpent, hoewel grotendeels van hout, gerangschikt wordt onder de koperblazers?
... er oneindig veel regelmatige veelhoeken, maar slechts vijf regelmatige veelvlakken bestaan?

19 december

... Fanta tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland is ontwikkeld, omdat men niet meer aan de ingrediënten voor de productie van Coca-Cola kon komen?
... Josef Fischer in 1896 de eerste winnaar was van Parijs-Roubaix en tot 2015 ook de enige Duitse winnaar van deze kasseienklassieker zou blijven?
... de oorspronkelijke toespraken van Martin Luther King niet letterlijk konden gebruikt worden in de film Selma uit 2014 omdat er auteursrechten op rusten?
... de archieven van de Duitse denkers Karl Marx en Friedrich Engels zijn ondergebracht bij het Nederlandse IISG?
... enkele spoorwegstations in Nederland een koninklijke wachtkamer hebben of hadden?

20 december

... Aleksej Leonov de eerste ruimtevaarder was die een ruimtewandeling maakte?
... de eerste intensive care in 1953 in gebruik werd genomen tijdens een polio-epidemie in Kopenhagen?
... vogels volgens de meest recente evolutie-wetenschappelijke inzichten dinosauriërs zijn?
... De Middellandse Zee zes miljoen jaar geleden opgedroogd was en enkel uit drie grote zoutmeren bestond?
... The Economist met behulp van een Big Mac valuta wereldwijd met elkaar vergelijkt?

21 december

... op 21 december 2012 Gangnam Style van Zuid-Koreaanse zanger PSY de eerste YouTube-video was die meer dan een miljard keer bekeken is?
... "Buffalo buffalo Buffalo buffalo buffalo buffalo Buffalo buffalo." een correcte zin in het Engels is?
... de Latijns-Amerikaanse dans paso doble is gebaseerd op het stierenvechten?
... de Spirit of St. Louis, het vliegtuig waarmee Charles Lindbergh als eerste solo en non-stop de Atlantische Oceaan overstak, geen voorruit had?
... Cornelis Lely, oud-minister en grondlegger van de Zuiderzeewerken naar wie Lelystad vernoemd is, ook gouverneur van Suriname was?

22 december

... de eerste commerciële omroepuitzending ter wereld in 1919 plaatsvond in Den Haag?
... gedroogde zaden van roomse kervel (Myrrhis odorata) geen warmte nodig hebben om te ontkiemen maar juist kou?
... het verdrag van Nertsjinsk van 1689 het eerste verdrag was tussen China en een Europese staat?
... bij een volwassenendoop in de Rooms-Katholieke Kerk, de sacramenten doop, vormsel en eerste communie in één mis uitgereikt worden?
... Familiepark Drievliet al in 1938 een theetuin met speeltuin was?

23 december

... de eerste start van de Tour de France buiten Frankrijk plaatsvond in Amsterdam, namelijk in 1954?
... de beweging dadaïsme is vernoemd naar het Franse woord dada, dat speelgoedpaard betekent?
... men in het Yosemite National Park tot 1968 's nachts brandende kolen van een 900 meter hoge klif wierp, een ritueel dat bekendstond als de Yosemite Firefall?
... het hondje Laika, het eerste levende wezen dat in een baan om de aarde werd gebracht, voortijdig aan haar einde kwam door oververhitting en stress?
... je in de magmakamer van de dode IJslandse vulkaan Thrihnukagigur kunt staan?

24 december

... er in Amsterdam een urinoir is dat een rijksmonument is?
... het grootste knaagdier, de capibara, maar liefst 1 meter 20 lang kan worden en voorzien is van zwemvliezen?
... Jiddisch met dezelfde letters geschreven wordt als Hebreeuws, maar anders dan Hebreeuws geen Semitische maar een Germaanse taal is?
... Bruce Dickinson, naast zijn zangcarrière bij de heavy metalband Iron Maiden, een piloot is op een Boeing van Astraeus?
... de Verlichting in de westerse beschaving grote veranderingen heeft gebracht in het denken over religie, filosofie, kunst, wetenschap en politiek?

25 december

... Bing Crosby's versie van White Christmas het meest verkochte kerstliedje aller tijden is?
... balkenbrij een gerecht is dat traditioneel gemaakt wordt uit een pap van boekweitmeel, rommelkruid en slachtafval?
... de oorspronkelijke Duitse versie van het kerstliedje Stille nacht, heilige nacht van Joseph Mohr voor het eerst werd uitgevoerd op eerste kerstdag 1818?
... de scheepsliften op het Centrumkanaal behoren tot het werelderfgoed en het scheepsverkeer tegenwoordig veelal langs de nieuwe scheepslift van Strépy-Thieu vaart?
... de horeca in Ierland op eerste kerstdag niet een van zijn topdagen beleeft, maar, zoals bijna alles in Ierland, geheel gesloten is?

26 december

... de kerstboom geen den is, ondanks het liedje O dennenboom? Dit is een onzorgvuldige vertaling van het Duitse Oh Tannenbaum, wat letterlijk Oh spar betekent.
... koning Leopold II van België meer dan 20 jaar eigenaar was van Kongo-Vrijstaat, een gebied van meer dan 2 miljoen km², maar er nooit een voet zette?
... de tekst van het kerstlied Ere zij God (1857) teruggaat op het kerstverhaal in het Evangelie volgens Lucas, waarin engelen zeggen: "Ere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen"?
... ruim 500 jaar na het ontwerp door Leonardo da Vinci voor het eerst een concert op het experimentele muziekinstrument viola organista is gegeven?
... Henny Vrienten, de latere zanger van Doe Maar, in de jaren zeventig kerstliedjes heeft geschreven voor The Cats?

27 december

... bloed van sommige dieren niet rood is, maar bijvoorbeeld blauw (degenkrab), roze (armpotigen) of groen (een aantal skinken)?
... de Canadese stad Kitchener aanvankelijk Berlin heette, maar werd hernoemd vanwege anti-Duitse sentimenten in de Eerste Wereldoorlog?
... de onafgebouwde hotelkolos in Prora, die eind jaren 1930 door de nationaalsocialistische organisatie Kraft durch Freude werd opgezet, lang behoorde tot de grote nutteloze werken, maar inmiddels een echte bestemming lijkt te krijgen?
... op het Australische Lord Howe-eiland een zomertijd gebruikt wordt die geen heel, maar een half uur verschilt met de standaardtijd?
... Arabisch van rechts naar links geschreven wordt, maar dat de volgorde van cijfers in getallen hetzelfde is als in (bijvoorbeeld) het Nederlands?

28 december

... een regenboog ook door het licht van de maan veroorzaakt kan worden, en dan een maanboog wordt genoemd?
... Willem-Alexander der Nederlanden in 1986, toen hij nog kroonprins was, de Elfstedentocht uitreed onder de schuilnaam W.A. van Buren?
... de film Cool Runnings losjes gebaseerd is op de deelname van het Jamaicaanse bobsleeteam aan de Olympische Winterspelen 1988 in Calgary?
... WASP-17b van alle bekende exoplaneten de grootste is en de laagste dichtheid heeft, en waarschijnlijk tegen de rotatierichting van zijn ster in draait?
... een man 68 jaar lang de hik had?

29 december

... walvissen in de loop van de evolutie ontstaan zijn uit landdieren?
... Grover Cleveland de enige Amerikaanse president is die twee niet-aaneengesloten presidentstermijnen diende?
... een in 1886 per flessenpost verstuurd bericht 132 jaar in zee dreef voordat het werd ontdekt?
... de Tibetaanse mantra Om mani padme hum een aanroeping is voor de bodhisattva Avalokitesvara?
... Turkomanie in de achttiende eeuw in Europa een rage was op het gebied van de mode en beeldende kunst?

30 december

... de mijnramp van Marcinelle in 1956 zorgde voor verandering van de herkomst van gastarbeiders in België?
... het grensgeschil tussen Cambodja en Thailand over het gebied rond de Preah Vihear-tempel heeft geleid tot oorlogsschade aan dit werelderfgoed?
... de meeste spitssnuitdolfijnen (Ziphiidae) slechts twee tanden hebben?
... de beroemde Faustsage twee in Nederland gelokaliseerde varianten kent, namelijk in Waardenburg en in Leeuwarden?
... in Samoa de datum 30 december 2011 nimmer bestaan heeft als gevolg van het overstappen naar de andere zijde van de internationale datumgrens?

31 december

... bij het passeren van de grens tussen Afghanistan en China het grootste tijdverschil op land optreedt, te weten 3,5 uur?
... de Andromedanevel met een snelheid van zo'n 400.000 kilometer per uur op onze eigen Melkweg af komt en hier over ongeveer zes miljard jaar mee samengesmolten zal zijn?
... de Engelse hoorn geen hoorn is en evenmin Engels, maar een Franse hobo?
... het blauwe licht van het Tsjerenkov-effect ontstaat als er deeltjes sneller door een medium gaan dan licht?
... zeesla verwerkt wordt in salades, soepen en sushi?