Overleg:Borculo

Herkomst naam

Ik tref hier een vaak voorkomende kip en ei vermelding aan als naamsverklaring. Er wordt in de aanhef gesteld dat Borculo zijn naam dankt aan de heren van Borculo. Dat lijkt mij onjuist. Aannemelijker lijkt mij het omgekeerde, namelijk dat de heren van Borculo hun naam te danken hebben aan het huis Borculo. Blijft natuurlijk de vraag waar de naam Borculo vandaan komt. Zoals in de tekst mogelijkerwijs wordt gesuggereerd (al is het niet met zoveel woorden) is een verwijzing naar de rivier de Berkel. Het zou dan kunnen gaan om een Bos (lo) aan de Berkel. Mogelijk, geen idee. Dat dan de plaats Borculo niet altijd aan de Berkel heeft gelegen vind ik dan niet echt van belang, tenzij de afstand tussen de vroegere loop van de Berkel en Borculo zo groot is dat enig verband moet worden uit gesloten. Ik wil daarom voorstellen de tekst te wijzigen in bijvoorbeeld: De naam Borculo is mogelijk afgeleid van bos (loo) aan de Berkel.

Kees

PS: Ik ken de streek niet maar mogelijkerwijs is er ook enige relatie met de naam van het natuurgebied De Borkeld? Daarnaast hebben wij hier in de buurt van Eindhoven ook nog een plaats die Borkel en Schaft heet (twee kernen, waarvan 1 Borkel heet.) Wellicht dat al deze namen verwant zijn. Om nog maar te zwijgen over plaatsnamen met Berkel :-)

Zie: http://www.heerlijkheidborculo.nl/geschiedenis/stadborculopagina.htm#Oudste%20vermeldingen Op deze doorgaans betrouwbare site geeft men aan dat de familienaam voorkomt al voor het ontstaan van de nederzetting. Tenzij bronnen kunnen worden genoemd die anders bewijzen, stel ik voor het niet te wijzigen. Dit zou namelijk puur speculatie zijn. Mvg, Geus 11 sep 2010 12:03 (CEST)

Helemaal speculatie is het niet en hetgeen op de door jou aangehaalde website staat is ook zeker "waar" en is ook niet strijdig met hetgeen ik beweer. Ik heb even verder gezocht en het volgende gevonden op de Wikipedia pagina van het door mij genoemde dorp Borkel (en Schaft) de etymologische verklaring van die naam:

"De naam Borkel is ontstaan uit de samenvoeging van de Germaanse woorden "Burgon" en "Lauha". Deze woorden hebben respectievelijk de betekenis van "berk" en "bos op hoge zandgrond". Borkel betekent dus berkenbos op een hoge zandgrond. Dit toponiem komt op meerdere plekken voor zoals in het Vlaamse Burkel (bij Maldegem) en het Gelderse Borculo."

Van de pagina van Berkel Enschot:

"De namen Berkel en Enschot komen van oudere Nederlandse woorden 'Berkeloo' en 'Ende Skied', die respectievelijk 'Berkenbos' en 'Eindgrens' betekenen.

Er is hier dus sprake m.i. van een veldnaam "Borculo", waar op een bepaald moment een huis, boerderij, whatever heeft gestaan, die de veldnaam Borculo overneemt. Dit "huis", als ik het zo mag noemen groeit uit tot een versterkt huis en krijgt de status van een heerlijkheid. En bij de heerlijkheid Borculo hoort een "Heer van Borculo" hetgeen dus in feite betekent dat de familienaam "Van Borculo" is afgeleid van de veldnaam Borculo, en niete andersom. Vervolgens ontstaat er bij de heerlijkheid Borculo een nederzetting die, zoals niet ongebruikelijk, dezelfde naam als de heerlijkheid krijgt. En dan is de cirkel dus rond. Vandaar mijn kip en ei motivatie waarmee ik begon. Ik blijf derhalve van mening dat het pertinent niet juist is om te zeggen dat het dorp Borculo is vernoemd naar de familienaam Borculo. In de door jou aangehaalde website is dat ook niet wat er staat. Er wordt alleen gesteld dat in de oudste gevonden bronnen de naam alleen als familienaam voorkomt. Uit mijn stukje kopie van Borkel blijkt dus dat er al een etymologisch verklaring voor de naam is, die overigens ook niet perse strijdig hoeft te zijn met mijn voorstel. Bos aan de Berkel was misschien wat kort door de bocht, maar waarschijnlijk heeft de rivier de Berkel dezelfde etymologisch oorsprong heeft.

Groet,

kgortmak

Wat betreft uw opmerking dat niet gesteld kan worden dat Borculo is vernoemd naar de Heren heeft u m.i. een punt. Feitelijker is dat de familienaam eerder wordt beschreven dan de naam van de nederzetting, welke naam de oorspronkelijke was zullen we wellicht nooit zeker weten. Voor aanvullende opmerkingen over de herkomst van de naam is het bewijs naar mijn mening te dun. De mate van speculatie blijft dan te groot. Opmerkingen op andere wiki-pagina's zijn niet erg sterk als bewijs, dan is er toch een gerichte omschrijving van een etymoloog nodig o.i.d. Mvg, Geus 14 sep 2010 10:44 (CEST)

Helder. Ik zal eens kijken of ik iets kan vinden in relatie tot de etymologische verklaring zoals hierboven vermeld. Oh en U mag gewoon Jij tegen me schrijven, en als U daar problemen mee heeft zie ik dat wel en zal me dan ook dienovereenkomstig uiten. I'll be back ;-)--Kgortmak 15 sep 2010 23:57 (CEST)

Tekst aangepast in die zin dat de oorsprong onduidelijk is. Geus 2 okt 2010 00:59 (CEST)

Het heeft even geduurd, maar eindelijk de hand kunnen leggen op een exemplaar van "Het plaatsnamenboek", Gerald van Berkel en Kees Samplonius, 1984, isbn 9026943210. Op pagina 35: Borculo (Gl) 1190 Burkelo, 1200 Burglo, Burchlo; betekent 'berkenbos'. Dus niet zoals ik eerst veronderstelde het bos aan de Berkel. --Kgortmak (overleg) 20 jan 2012 00:35 (CET)

@Kgortmak: ik heb Van Berkels voornaam maar even gecorrigeerd, want fouten zijn besmettelijk. Correct is Gerald. Met vriendelijke groet →bertux 26 dec 2023 17:28 (CET)