Portaal:Middeleeuwen/deelgebied/Expansie

Boer ploegt zijn land met een risterploeg met ervoor twee ossen gespannen

Tussen het jaar 1000 en 1300 verdubbelde de Europese bevolking van dertig-veertig miljoen naar zeventig-tachtig miljoen. Een dergelijke sterke bevolkingstoename was alleen mogelijk door een toename van de voedselproductie. Dit werd door uitbreiding van landbouwgrond, door ontbossing en ontginning, het uitbreiden van de graanbouw ten koste van het houden van runderen en door het intensiever gebruik van deze gronden door o.a. de komst van de risterploeg en het drieslagstelsel mogelijk gemaakt. In deze periode raakte ook het hofstelsel uit de vroege Middeleeuwen in verval, door het schaarser worden van land en door de overvloed aan arbeid.

De macht van de Duitse en Franse koningen verzwakten ten gunste van de graven en hertogen. Ook zij hadden plaatsvervangers op lokaal niveau, die vanaf de tiende eeuw steeds meer macht naar zich toetrokken. De lokale heersers begonnen hun macht te laten gelden over alle mensen in een heerschap die niet tot de aristocratie of geestelijkheid behoorde. Die macht bestond uit de rechtspraak, het opleggen van algemene belastingen, het opeisen van rechten en het laten uitvoeren van hand- en spandiensten door de inwoners. Dit was vrij nieuw omdat voor die tijd de koning als heer van het land geen macht uit kon oefenen en het gezag daarom voor de gewone man niet voelbaar was.