Europese Parlementsverkiezingen 2024 in Nederland
|
Dit artikel behandelt een actuele gebeurtenis. De tekst kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn. Iedereen kan bijdragen om de inhoud te verbeteren! |
| Europese Parlementsverkiezingen 2024 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg)
| |||||||
Verkiezingsborden van alle partijen in Den Haag
| |||||||
| Datum | 6 juni 2024 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 31 | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
De Europese Parlementsverkiezingen 2024 in Nederland, officieel Europees Parlementsverkiezingen, zijn reguliere Nederlandse verkiezingen voor de zittingsperiode 2024-2029 van het Europees Parlement. Bij deze vijfjaarlijkse verkiezingen die in alle 27 lidstaten van de Europese Unie plaatsvinden, worden de 720 leden van het Europees Parlement gekozen. De verkiezingsperiode is voor dit jaar vastgelegd van donderdag 6 juni tot en met zondag 9 juni, zij zullen in Nederland worden gehouden op 6 juni 2024.[1]
Elke EU-lidstaat heeft op grond van het inwonertal een specifiek aantal zetels in het Parlement. Voor Nederland zijn er 31 zetels verkiesbaar, twee meer dan in de zittingsperiode 2019-2024, wat te maken heeft met de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Unie in 2020 (Brexit).[2]
Het Europees Parlement heeft samen met de Raad van de Europese Unie, de vergadering van ministers uit de nationale regering van elke lidstaat, de wetgevings- en begrotingstaak in de Unie en het oefent namens de burgers de politieke controle uit op de uitvoerende organen[3].
Partijfamilies, partijen en kandidaten[bewerken | brontekst bewerken]
Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement kunnen de inwoners van een lidstaat die in hun eigen land wonen uitsluitend stemmen op een kandidaat die verkiesbaar is in dat land. Inwoners die in een andere lidstaat wonen dan hun eigen land kunnen stemmen op een kandidaat in hun eigen land of in het land waarin zij wonen. Dit geldt ook, onder voorwaarden, voor het passief kiesrecht.[4] Het is dus niet mogelijk om op een kandidaat te stemmen, of zich kandidaat te stellen, in een andere lidstaat dan het eigen of het woonland. Hier bestaat kritiek op omdat er een politicus in een andere lidstaat kan zijn die de standpunten van een kiezer beter vertegenwoordigt. In 2022 keurde het Europees Parlement een voorstel goed dat transnationale kieslijsten mogelijk moet maken. Er is echter nog geen overeenstemming met de Raad over dit voorstel.[5][6]
In het Europees Parlement zijn zogenaamde partijfamilies opgericht waarin nationale partijen samenwerken die zich tot een zelfde politieke bloedgroep rekenen. Er bestaat geen sterke fractiediscipline wat meebrengt dat bijvoorbeeld de Nederlandse nationale partijen Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en Democraten 66 (D66), die zich beide tot de politieke familie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) rekenen, in het Europees Parlement hun eigen zichtwijze kunnen uitdragen.[7]
Spitzenkandidaten[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 2014 wordt er gewerkt met een lijst van zogenaamde Spitzenkandidaten. Dat zijn de politici die door de verschillende Europese partijfamilies worden gezien als hun mogelijke nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. Het is de bedoeling dat zij Europawijd campagne tegen elkaar voeren.
De Europese partijen ALDE en Europese Democratische Partij (EDP) en de nationale Franse partij Renaissance voeren gezamenlijk campagne onder het motto 'Renew Europe Now' maar hebben wel elk een eigen Spitzenkandidat voorgedragen. Huidige Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, Spitzenkandidat van de Europese Volkspartij (EVP), kondigde begin mei aan na de verkiezingen een samenwerking met de uiterst rechtse en conservatieve partijen, gebundeld in de Partij van Europese Conservatieve en Hervormers (ECH), niet bij voorbaat uit te sluiten.[8]
Deelnemende partijen uit Nederland[bewerken | brontekst bewerken]
Van de Nederlandse partijen die aan de verkiezingen in 2019 meededen, heeft alleen DENK geen lijst ingediend voor de verkiezingen van 2024. Partijen die in 2024 voor het eerst meedoen zijn BBB, Belang Van Nederland (BVNL), JA21, Meer Directe Democratie, NSC en NL PLAN EU. Door afsplitsingen tijdens de zittingsperiode 2019-2024 hebben JA21 en Meer Directe Democratie wel ieder één zetel in het Europees Parlement verkregen.
ChristenUnie en SGP nemen, anders dan bij de verkiezingen van 2019, niet meer deel met een gezamenlijke ChristenUnie-SGP-lijst.[22] GroenLinks en PvdA nemen wel deel met een gezamenlijke lijst, volgend op de gezamenlijke deelname bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Onderling is afgesproken dat de kandidaten van GroenLinks en PvdA zich na de verkiezingen 'evenwichtig verdelen' over de twee fracties in het Europees Parlement waarbij beide partijen zijn aangesloten.[23]
De Kiesraad verklaarde de kandidatenlijst van NL PLAN EU geldig maar stelde de gebruikelijke extra voorwaarden die voor een nieuwe parij gelden. Daartegen ging de partij in beroep, NL PLAN EU zag het als ongelijke behandeling van niet-gevestigde partijen ten opzichte van gevestigde partijen. Partijen die voor het eerst deelnemen aan een verkiezing of bij de vorige verkiezing geen zetel hebben behaald, moeten ondersteuningsverklaringen inleveren en een waarborgsom betalen. Partijen die bij een eerdere verkiezing wel een zetel hebben behaald, hoeven dat niet. NL PLAN EU had het griffierecht voor de procedure niet betaald en is niet op de zitting verschenen. De beroepsinstantie, de Raad van State verklaarde het beroep daarom volgens de geldende regels niet ontvankelijk.
De Kiesraad verklaarde de kandidatenlijst van JEZUS LEEFT ongeldig. In de Kieswet is voorgeschreven dat politieke groeperingen voor de kandidaatstelling gebruik moeten maken van een bij ministeriële regeling vastgesteld model. In het door JEZUS LEEFT ingeleverde document ontbrak de rubriek met geboortedata van de kandidaten en ontbrak de handtekening van de inleveraar. De Kiesraad concludeerde dat de lijst niet voldoet aan het voorgeschreven model en ongeldig moest worden verklaard. JEZUS LEEFT tekende beroep aan tegen deze beslissing van de Kiesraad. De Raad van State vond de formele eisen die aan de indiening zijn gesteld echter doorslaggevend en oordeelde het beroep ongegrond.
Partijen die bij de verkiezingen in 2019 minimaal één zetel behaalden, hebben een lijstnummer gekregen op basis van het aantal behaalde stemmen. De overige partijen hebben een lijstnummer gekregen door middel van loting.[24]
Schema[bewerken | brontekst bewerken]
Peilingen[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Europese Parlementsverkiezingen 2024 in Nederland/Peilingen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bijzonderheden[bewerken | brontekst bewerken]
In vijf gemeenten wordt geëxperimenteerd met een kleiner stembiljet, op A3-formaat. Het betreft Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo. Mocht het experiment als succesvol worden beoordeeld, dan worden deze biljetten landelijk ingevoerd voor volgende verkiezingen.[25][26]
Bronnen
Noten
Referenties
|
· 
· 
· ·